عبدالرشید قره سارلی - دانشجوی کارشناسی گروه گیاهپزشکی دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان ایران
زینب زارع - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی منابع طبیعی گرگان ایران
سیداسماعیل رضوی - استادیار گروه گیاهپزشکی دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی منابع طبیعی گرگان ایران

برنج به عنوان یکی از مهم ترین غلات در کشورهای در حال توسعه می باشد. بیماری لکه قهوه ای برنج ناشی از گونه های مختلف Bipolaris sp، موجب ایجاد بیماری در برنج از خزانه تا برداشت و کاهش حدود ۹۰-۱۰ درصدی عملکرد برنج می شود. رایج ترین شیوه جهت کنترل این بیماری استفاده از ترکیبات شیمیایی قارچ کش ها می باشد که علاوه بر آلودگی زیست محیطی، موجب افرایش و گسترش سویه های مقاوم به قارچ کش خواهد شد. در سالیان اخیر پژوهش های زیادی روی افت کش های با منشا طبیعی صورت گرفت است. در این میان عصاره های گیاهی پتانسیل بالایی را برای کنترل آفات و بیماری های گیاهی از خود نشان داده اند. از این رو در مطالعه حاضر عصاره سه گونه گیاهی، شامل گیاهان شاه پسند ،)Verbena hybrid، چلم Danae racemosa و فیجوا Feijoa sellowiana در سه غلظت مختلف ۱۵،۲۵ و ۳۰ درصد در شرایط آزمایشگاه روی قارچ عامل لکه قهوه ای برنج Bipolaris spicifera بررسی شد. در شرایط آزمایشگاه با اختلاط عصاره ها در محیط کشت شاخص قطر پرگنه (رشد شعاعی) قارچ بیماریزا و درصد بازدارندگی قارچ موردنظر مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش عصاره گیاهان شاه پسند و چلم رشد رویشی پرگنه قارچ عامل لکه قهوه ای برنج را به صورت معنی داری کاهش دادند. و اختلاف معنی داری با شاهد داشتند.همچنین عصاره گیاه شاه پسند با غلظت ۳۰ درصد کمترین میانگین قطر پرگنه ۱۵/۱۶ میلی متر، را به خود اختصاص داد. بیشترین درصد بازدارندگی از رشد پرگنه قارچ در غلظت ۳۰ درصد عصاره گیاه شاه پسند با میانگین ۷۹/۶۸ درصد مشاهده شد. غلظت ۲۵ درصد این عصاره در رتبه بعدی بازدارندگی قرار گرفت. در این مطالعه اثرات ضدقارچی گیاهان مورد آزمایش بر رشد قارچ عامل لکه قهوه ای برنج تحت تاثیر غلظت های مختلف به طور کامل مشهود بود. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که با افزایش غلظت عصاره ها، میزان فعالیت ضدقارچی ومهار بیمارگر افزایش پیدا می کندو نتایج بدست آمده از این آزمایشات، امکان کاربرد عصاره گیاهان مورد مطالعه را در کنترل این بیماری مطرح می کند.

درصد بازدارنگی، فعالیت ضدقارچی، گیاه چلم، لکه قهوه ای برنج