نرگس ایرجی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
جواد مهربان قزل حصار - استادیار گروه و زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
مجید تقوی بهبهانی - استادیار گروه و زبان ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

بیان، ایراد معنای واحد به طرق مختلف با شرط مخیل بودن است. با خامه تشبیه و استعاره میتوان به هزاران نمایه در مورد یکموضوع پرداخت و به این ترتیب است که ادبیات همیشگی و باقی است و داستان ها به انحای مختلف بیان خواهد شد.سریال تلویزیونی هزاردستان، ساخته علی حاتمی، از شاهکارهای ادبی محسوب می شود که مملو از تشبیهات و استعارات زیباست.مقاله حاضر به بررسی تشبیهات این سریال تلویزیونی از وجوه مختلف پرداخته است. علی حاتمی از آن دسته از هنرمندانی استکه به عنوان یک نمایشنامه نویس صاحب سبک، ذهنی تشبیه ساز و شبیه آفرین دارد. او تشبیه ی و استعاری می اندیشد و درنتیجه، زبانش استعاری است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تشبیهات در فیلمنامه هزاردستان است. در این مقاله به منظوردستیابی به اطلاعات موردنظر و با روش توصیفی و تحلیل محتوا تشبیهات به کار رفته مورد بررسی قرار گرفته اند. برای انجام آن،ابتدا تشبیهات موجود در دیالوگ های فیلمنامه هزاردستان گزین شد و سپس بررسی انواع تشبیه به اعتبار ارکان، وجه شبه، مشبهو مشبه به بر مبنای کتاب بیان سیروس شمیسا صورت گرفت و بسامد هر یک سنجیده شد و لحاظ گردید. مهم ترین نتایج اینپژوهش نشان می دهد، تشبیهات این اثر ماندگار بر پایه تشبیه بلیغ یا فشرده بنا شده که رساترین، زیباترین و موثرترین تشبیهاتاست . استفاده بیشتر از وجه شبه تخییلی و وجه شبهی که دارای استخدام است، سبب خیال انگیزی و ادبی شدن کلام گردیدهاست که در نتیجه، نویسنده ذهن خواننده را به چالش کشیده و وسعت تخیل و قدرت دید هنری خود را به مخاطب نشان دادهاست.

کلام ادبی، تشبیه، فیلمنامه هزاردستان، علی حاتمی.