معین جهان تیغ - دانشآموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشگاه گرگا ن
منصور جهان تیغ - دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، زابل

بشر از زمان های گذشته جهت رفع نیاز آبی خود در زمینه های مصرف خانوار و کشاورزی با طبیعت سازگاری داشته و آب حاصل از بارندگی را به نحو مطلوبی مورد استفاده قرار می داده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی نقش سامانه های سطوح آبگیر باران در توانمندسازی جوامع روستایی هست. برای اجرای این پژوهش با بازدیدهای صحرایی وضعیت سیلاب های فصلی بر اساس داغ آب ها و سایر آثار بجا مانده از آنها در عرصه طبیعت از جمله فرسایش مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از لحاظ تداوم جریان آب در رودخانه دامن و وضعیت کشاورزی از نظرات خبرگان محلی استفاده شد. نتایج نشان داد که رودخانه مربوطه با فرسایش کناری در زمان سیلابی همراه بوده است. با توجه به خصوصیات بارندگی این حوضه، زمان تداوم جریان آب رودخانه کم بوده و در حداقل زمان ممکن جریان پایه قطع می شده است. احداث خاک ریز در رودخانه باعث استحصال آب و افزایش تداوم جریان شده است. افزایش آب قابل دسترس سبب توسعه کشت انواع محصولات کشاورزی مانند خرما، برنج، جو، باقلا، پیاز، بادمجان، یونجه، بامیه، فلفل، ذرت و خیار شده است. نتیجه گیری می شود ایجاد سازه در مسیر آب در زمان قطع سیلاب، سبب کنترل جریان زیر سطحی شده است که این اقدام منجر به تامین آب در فصل خشک و به دنبال آن توانمندی اقتصادی کشاورزان را در پی داشته است.

استحصال آب، تداوم جریان، سیلاب های فصلی، محصولات کشاورزی، جریان زیر سطحی.