طیبه خزاعی - Nursing Department, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
حسین رضایی محبتی - Department of Nursing, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
احمد رضا سبزاری - Faculty of Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
محمود حسینی - Faculty of Paramedical, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

زمینه و هدف: شیمی درمانی، درمان رایج سرطان و دارای عوارض است. از آنجایی که هر یک از ارگان های بدن، یک منطقه بازتاب متناظر در کف پا دارند و ماساژ این نقاط با استفاده از تکنیک های منحصر به فرد باعث افزایش جریان خون ارگان های مربوط به هر نقطه در پا می شود،  استفاده از ماساژ پا برای کاهش درد و استرس این بیماران اهمیت دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ماساژ بازتابی کف پا بر استرس و درد نوروپاتیک ناشی از شیمی درمانی در زنان مبتلا به سرطان پستان و ژنیتال انجام شد. روش تحقیق: این مطالعه کارآزمایی بالینی، بر روی ۶۰ نفر زن مبتلا به سرطان پستان یا ژنیتال، در بیمارستان ایرانمهر بیرجند در سال ۱۳۹۶ انجام گردید. افراد مورد مطالعه به روش نمونه گیری تدریجی و در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه ماساژ بازتابی (۳۰نفر) و گروه کنترل (۳۰نفر) قرار گرفتند. ماساژدرمانی به مدت ۲ هفته و هر روز دو بار (۵ دقیقه صبح و ۵ دقیقه عصر) انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های استرس ادراک شده کوهن و همکاران (۱۹۸۳) و ارزیابی علائم و نشانه های درد نوروپاتیک Leeds بود که قبل و پس از مداخله، تکمیل گردید. داده ها با کمک نرم افزار آماریSPSS  (ویرایش ۲۲) و آزمون های آماریt  مستقل، t زوجی و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره استرس بعد از مداخله، در افراد گروه آزمایش (۰/۶۴±۱۹/۱۶) نسبت به گروه کنترل (۰/۶۴±۲۹/۱۴) به طور معنی داری کمتر بود (۰/۰۰۱P<)؛ همچنین میانگین نمره درد نوروپاتیک بعد از مداخله، در افراد گروه آزمایش (۰/۸۱±۸/۲۱) نسبت به گروه کنترل (۰/۸۱±۱۶/۳۶) به طور معنی داری کمتر بود (۰/۰۰۱P<). نتیجه گیری: ماساژ بازتابی کف پا به عنوان یک مداخله موثر پرستاری بی خطر و ارزان می تواند باعث کاهش درد و استرس بیماران سرطانی شود و با توجه به سادگی وکم هزینه بودن، می تواند به عنوان مکمل مناسبی در کنار سایر درمان ها و مراقبت های معمول توسط پرستاران استفاده شود.

Stress, Pain, Cancer, Chemotherapy, Massage, استرس, درد, سرطان, شیمی درمانی, ماساژ