فهیمه پرهیزی - دانشجوی دکترای گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران
امیر رشید لمیر - دانشیار گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
رامبد خواجه ای - استادیار گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران
محمدرضا رمضان پور - دانشیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران
محسن وظیفه دوست - دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران

هدف: بیشترین مرگ ومیر بیماری های غیرواگیر در جهان، به علت بیماری های قلبی و عروقی خصوصا آترواسکلروز است. یکی از مکانیزم ‍ های مهم برای پیشگیری و درمان این بیماری، انتقال معکوس کلسترول (Revers Cholesterol Transport; RCT) است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر یک دوره بازتوانی قلبی بر برخی عوامل کلیدی در RCT در بیماران بای پس عروق کرونر انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی، ۲۴ نفراز مردان که تحت عمل جراحی بای پس قرار گرفته بودند به صورت هدفمند و در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی ساده به دو گروه تجربی (۱۲نفر) و کنترل (۱۲ نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین به مدت هشت هفته تحت برنامه بازتوانی ترکیبی به صورت تمرینات مقاومتی - هوازی قرار گرفتند (۳ جلسه در هفته) و گروه کنترل در این مدت بدون تمرین بودند. ۴۸ ساعت قبل از شروع تمرین و ۴۸ ساعت بعد از آخرین جلسه تمرینی در حالی که تمام آزمودنی ها ناشتا بودند نمونه خونی جهت اندازه گیری (Liver X receptor; LXR) پروفایل لیپیدی و سطح سرمی فاکتور نکروز توبولی آلفا (Tumor necrosis factor; TNFα) انجام شد. اندازه گیری ژن LXR با روش Real-Time-PCR صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از آزمون آماری تی مستقل و همبسته و آزمون شاپیروویلک جهت نرمال کردن داده ها در سطح معنی داری ۰/۰۵ استفاده شد. یافته ها: هشت هفته برنامه بازتوانی قلبی منجر به افزایش لیپوپروتئین پرچگال (High Density Lipoprotein; HDL)، کاهش لیپید های با چگالی پایین (Low density lipids; LDL)، کلسترول TNFαو افزایش بیان ژن گیرنده ایکس کبدی (LXR) در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل شد. نتیجه گیری: بازتوانی قلبی با بهبود پروفایل لیپیدی و افزایش بیان ژن LXR، بر افزایش روند انتقال کلسترول و کاهش عوامل التهابی از جمله TNFα، تاثیر بالایی داشته است. که اثر مثبتی بر پیشگیری از آترواسکلروز و ایسکمی دارد.

بازتوانی قلبی, LXR, TNFα, پروفایل لیپیدی, RCT