سعید امانپور - عضو هیت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران
عمار نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری. دانشگاه شهید چمران

در پی ناکارآمد بودن شاخص ها در تبیین رشد و توسعه، برای اولین بار در سال 1990 در گزارش برنامه عمران ملل متحد شاخص مرکب توسعه انسانی موسوم بهHDIتوسط کارشناسان آن سازمان مطرح شد. این شاخص از ترکیب شاخص های امید به زندگی، باسوادی و درآمد سرانه به دست می آید و در محاسبه آن از حداقل، حداکثر و نسبت بین آنها استفاده می شود. شاخص توسعه انسانی برنامه ریزان و دولت های متبوع آنها را قادر می سازد پیشرفت ها را در طول زمان مورد سنجش قرار داده برای دخالت سیاسی اولویت تعیین کنند. در نوشتار حاضر سعی می شود تا با محاسبه شاخص توسعه انسانی در شهرستان های هم مرز با کشور عراق، میزان توسعه یافتگی و محرومیت مناطق یاد شده مورد سنجش قرار گیرد. شاخص توسعه انسانی ضمن نمایش نقاط قوت و ضعف شهرستان های مرزی، می تواند مبنای مناسبی برای آگاهی از میزان نابرابری های موجود در بین شهرستان های مرزی باشد و به عن وان مهم ترین گام در ارائه راهبردهای متناسب و افزایش ضریب موفقیت روش های توسعه و برنامه ریزی تلقی گردد.

توسعه انسانی، شاخص توسعه انسانی، سنجش کمی، شهرستان های مرزی، برنامه ریزی شهری