مینا نظری زاده - دانشگاه شهرکرد
فایز رئیسی - دانشگاه شهرکرد
حمیدرضا متقیان - دانشگاه شهرکرد

شوری و آلودگی ناشی از فلزات سمی به عنوان دو تنش زیست محیطی می توانند به صورت هم زمان رشد و فعالیت کرم های خاکی را تحت تاثیر قرار دهند. اثر مشترک این دو تنش غیرزیستی بر کرم های خاکی، به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت کرم های خاکی در زیست بوم، بررسی اثرمتقابل عوامل تنش زا بر رشد و فعالیت این جانداران ضروری است. در این پژوهش اثر مشترک شوری ناشی از نمک کلرید سدیم و آلودگی سرب بر جمعیت و فعالیت کرم های خاکی Eisenia fetida در شرایط گلخانه مطالعه شد. این آزمایش با ۳ فاکتور شامل آلودگی (شاهد و ۳۰ میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک)، شوری (شاهد، ۴ و ۸ دسی زیمنس بر متر) و کود گاوی (شاهد و ۴ درصد وزنی)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کاملا تصادفی با ۴ تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که افزایش سطوح شوری خاک قابلیت دسترسی سرب را افزایش می دهد و سمیت این فلز را برای کرم های خاکی تشدید می کند. در مقابل افزودن کود گاوی در همه ی سطوح شوری، قابلیت دسترسی این فلز را کاهش می دهد. جمعیت، وزن مرطوب و خشک کرم و وزن مرطوب و خشک فضولات تولید شده توسط کرم های خاکی به صورت معنی دار (۰۵/۰p

اثر مشترک, تنش زیست محیطی, تولید فضولات, قابلیت دسترسی سرب