محمد میری - دانشجوی دکتری بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
محمد تقی قانعیان - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
عبدالمجید قلیزاده - دانشجوی دکتری بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
محسن یزدانی اول - دانشجوی دکترای بهداشت محیط، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
علی نیکونهاد - دانشجوی دکتری بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران

مقدمه و هدف: این مطالعه به مقایسه و ارزیابی مدل های فضایی و آماری برای پیش بینی غلظت PM۲.۵ در سطح زمین و در مقیاس کلان در شهرستان مشهد می پردازد. روش کار: برای بررسی فضایی وضعیت آلودگی هوای کلان شهر مشهد از سه مدل درون یابی (OK) Ordinary Kriging ، Universal Kriging و وزن دهی معکوس فاصله (IDW) استفاده گردید. برای مقایسه مدل ها و انتخاب بهترین مدل از ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب همبستگی (R۲) استفاده گردید. همچنین برای انتخاب بهینه ترین شرایط برای اجرای دو مدل OK و UK از Standardized RMSE استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین میانگین ماهیانه آلودگی PM۲.۵ مربوط به مهر ماه و ایستگاه «ساختمان» (g/m۳μ ۱/۹۵) می باشد. کمترین میانگین آلودگی ماهیانه نیز مربوط به ایستگاه «طرق» و در آبان ماه (g/m۳μ ۵/۱۵) است. با توجه به داده ها، مدل OK دارای کمترین RMSE (۶۰۱/۱۰) و بیشترین ضریب همبستگی نسبت به مدل UK و IDW داشت. مقدار کمتر RMSE نشان دهنده میزان خطای کمتر در مقادیر پیش بینی نسبت به مقادیر اندازه گیری است. بنابراین مدل OK دارای شرایط بهتر در میان یابی است نتیجه گیری: در نهایت باید بیان کرد که تولید و استفاده از چنین نقشه های زمین مرجعی امکان تجزیه و تحلیل های مکانی را به سرعت فراهم می آورد، چرا که می تواند در ترکیب با سامانه های اطلاعات جغرافیایی، کاربر را قادر سازد تا تاثیر عوامل مختلف بر غلظت آلاینده ها را بررسی کند.

Particles, Mashhad, Modeling, GIS, ذرات معلق, شهر مشهد, مدل سازی, GIS