داریوش فرخانی - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده علوم و فناوریهای شیمیایی
علی اصغر خلیلی - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده علوم و فناوریهای شیمیایی

استرهای سولفوسوکسینات ها به عنوان عامل ترکننده و دیسپرسانت در یک طیف گسترده در فرمولاسیونهای مختلف از جمله در صنایع رنگسازی، چاب، نساجی، امولسیونهای کشاورزی و غیره کاربرد دارند. مشتقات نیمه استری و استری (دی استر)، اتوکسیله و استری- اتوکسیله مالییک انیدرید، مالییک اسید و فوماریک اسید در نتیجه واکنش پیوند دوگانه با بی سولفیت سدیم( (NaHSO(3) در محیط قلیایی به محصول سیر شده با سولفوسوکسینات مربوطه تبدیل می شوند. در این زمینه ایجاد شرایط رادیکالی با استفاده از پراکسیدها، انجام واکنش تحت فشار، دمای بالا و زمان طولانی به منظور بهبود روش گزارش گردیده است. به دلیل فقدان سطح تماس واکنشگرها، انجام واکنش اغلب طولانی بوده و افزایش دما باعث تجزیه محصول می گردد. با توجه به حلالیت سدیم هیدروژن بی سولفیت (NaHSO(3)) و سدیم متابی سولفیت (Na(2)S(2)O(5)) به عنوان عوامل سولفوناسیون در محیط آبی و مشتق مالییک اسید در محیط آلی، ایجاد سطح تماس و انجام واکنش در زمان مناسب و بازده مطلوب، نقش یک ماده فعال سطحی به عنوان عامل کاهش دهنده کشش سطحی و امکان تماس واکنشگرها بوسیله تشکیل امولسیون به بررسی گذاشته شد. در این زمینه از مواد فعال سطحی آنیونی، غیر یونی و کاتیونی مناسب (بدون حضور شروع کننده پراکسیدی) استفاده به عمل آمد. نتایج حاصله نشان دهنده افزایش سرعت واکنش می باشد. طیف سنجی HNMR حذف پروتونهای وینیلی و تشکیل محصول سولفوسوکسینات مورد نظر بدون حضور پراکسید و انجام واکنش در زمان کوتاهی را تأئید می کند. ساختار و خلوص محصول سولفونه از طریق طیف سنجی زیر قرمز و رزونانس مغناطیس هسته ای پروتون به اثبات رسید. در این کار از مشتق ایزواکتیل مالئات اتوکسیله به عنوان ماده اولیه استفاده به عمل آمد. عامل سولفوناسیون به کار رفته شده سدیم بی سولفیت و سدیم متا بی سولفیت بوده است

سدیم دی آلکیل سولفوسوکسینات، سولفوناسیون، سدیم بی سولفیت، ترکننده، دیسپرسانت، سولفوناسیون پیوند دوگانه