فرزاد کرمپور - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز بوشهر

پروانه میوه خوار خرما یا شب پره کوچک خرما Batrachedra amydraula Meyr یکی از مهم ترین آفات میوه نارس خرما در استان های جنوبی بویژه بوشهر می باشد که با تغذیه از جنین، ارتباط بین میوه و پایه آن (Pedicle) را قطع می نماید و موجب خشک شدن و ریزش میوه خرما می گردد. به دلیل شرایط نامساعد نخلستان ها، بادبردگی (Drift )، وضعیت چتری شکل تاج (Canopy) درخت خرما و عوامل جوی نامساعد، مبارزه شیمیایی به شکل زمینی و یا هوایی بوسیله هواپیما، نه تنها در کنترل این آفت موفقیت آمیز نبوده بلکه موجب افزایش آلودگی محیط زیست و حذف جانوران مفید نیز می گردد. با اجرای طرح حاضر دشمنان طبیعی آفت مذکور در استان بوشهر جمع آوری، شناسایی و کارآیی آن ها در کنترل آفت مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور در اردیبهشت ماه با آغاز فعالیت کرم میوه خوارخرما در نخلستان های استان بوشهر، به صورت هفتگی میوه های آلوده به لارو آفت در 10 باغ مجزا در 10 منطقه، جمع آوری و پس از پرورش در ظروف مخصوص، دو گونه زنبور پارازیتوئید به نام های Gonizus sp. و Bracon sp. و یک گونه باکتری پارازیت ( پاتوژن ) لارو آفت از جنس Pasteuria (Bacillus sp.) و همچنین یک شکارگر از عنکبوت های خانواده Thomisidae شناسایی شدند . سپس میزان کارایی پارازیتوئیدها و پاتوژن مذکور ارزیابی گردید. فعالیت چندگونه از زنبورهای پارازیتوئید، عنکبوت های شکارگر و عوامل باکتریایی بیمارگر روی لارو آفت شب پره کوچک خرما، نشانگر پتانسیل خوبی در زمینه تاثیر دشمنان طبیعی و امکان پذیربودن کنترل طبیعی این آفت با هزینه اندک و مصرف کمترین مقدار سموم شیمیایی در زنجیره غذایی طبیعی و محیط زیست می باشد. این نخستین گزارش رسمی از فعالیت عنکبوت ها و باکتری Bacillus sp. روی پروانه بالغ و لارو میوه خوار خرما در ایران می باشد.

پروانه کوچک خرما ، کنترل بیولوژیک ، عوامل بیماریزا ، شکارگرها، پارازیتوئیدها ، بوشهر