امید سفالیان - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran
علی اصغری - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran
علی رسول زاده - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran
رامین سیفی - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran
شهرزاد جماعتی - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran
بهنام فیروزی - Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaggeg Ardabili, Ardabil, Iran

برای ارزیابی تحمل به خشکی و بررسی میزان تنوع ژنوتیپ­های جو از لحاظ صفات مورفوفیزیولوژیک و نشانگرهای مولکولی، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد که فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (یک سوم آبیاری، دوسوم آبیاری و آبیاری کامل) و فاکتور فرعی شامل ۱۸ ژنوتیپ جو بود. تجزیه واریانس صفات تنوع قابل ملاحظه­ای بین ژنوتیپ­ها نشان داد. اثر متقابل ژنوتیپ در تنش نیز در صفات تعداد دانه در سنبله، پروتئین، پرولین، کارتنوئید، کلروفیلa،  bو عملکرد در واحد سطح معنی­دار بود. در تجزیه نشانگرهایISSR  با استفاده از ۹ آغازگر، ۶۱ نوار مشاهده شد که ۵۰ نوار چند شکل بودند. میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (PIC) و شاخص نشانگر (MI) برای کلیه آغازگرها به ترتیب ۴۶/۰ و ۶/۲ به دست آمد. پرایمر شماره ۲ در این تحقیق با دارا بودن بالاترین مقدار شاخص PIC به میزان ۵۷/۰ بهترین پرایمر برای ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ جو مورد استفاده در این تحقیق بود. در سطح شاهد بیشترین تعداد ارتباط معنی داری که بین نشانگر و صفت مورفولوژیکی وجود داشت مربوط به نشانگر P۵L۵ و بیشترین تعداد ارتباط معنی­داری که بین نشانگر و صفت فیزیولوژیکی وجود داشت مربوط به نشانگر  P۱۶L۲بود. در سطح تنش دوسوم نشانگرهای P۵L۵ و P۹L۵ بیشترین تعداد ارتباط معنی­دار با صفات مورفولوژیکی و نشانگرهای P۵L۵ و P۱۳L۴  بیشترین تعداد ارتباط معنی­دار با صفات فیزیولوژیکی داشتند. طبق تجزیه خوشه­ای، در خوشه اول سه ژنوتیپ­ لیسیوی، سهند و  F-A۱-۲قرار داشتند. ژنوتیپ­های F-GRB-۸۴-۱۱، F-GRB-۸۵-۵، ALLIDUM۴۸ //NORDIC….GLORIA-BAR/COPAL//..، دشت و صحرا در خوشه دوم و ژنوتیپ­های   CHAMICO/TOCTE//CONGONA (a)  CHAMICO/TOCTE//CONGONA (d)و CONGONA/ BORR در گروه سوم و بقیه ژنوتیپ­ها در خوشه چهارم قرار گرفتند. در مجموع شاخص­ها و با توجه به صفات مورد مطالعه چنین به­نظر می­رسد که از بین ژنوتیپ­های مورد بررسی ژنوتیپ های STIPA/PETUNIA//KOLLA/BBSC(a) و CHAMICO/TOCETE//CONGONA(a) برای مناطق آبی و رقم سهند برای مناطق دیم مناسب هستند.

drought, Variation, molecular marker