هانیه اسدی - کارشناس ارشد تکتونیک، دانشگاه دامغان
سعید الرضا اسلامی - دکتری تکتونیک، دانشگاه دامغان
عباس چرچی - دکتری تکتونیک، دانشگاه شهیدچمران اهواز
اسماعیل سالاروند - کارشناس ارشد تکتونیک، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب

حوضه زاگرس که در جنوبغرب ایران و شمال عراق قرار گرفته است، از لحاظ موقعیت تکتونیک صفحه- ای حاشیه تکتونیکی شده عربستان را تشکیل میدهد. حرکات تکتونیکی در میوسن- پلیوسن شدیداً زاگرس را تحت تأثیر قرار دادهاند و اکنون نیز ادامه دارد. در میوسن میانی، فاز کوهزایی استیرین عامل چینخوردگی آهکهای آسماری و رسوبگذاری تبخیریهای گچساران بوده است. در این دوره بسیاری از تاقدیسهای منطقه مورد مطالعه مانند بنگستان، سیاه کوه و دیل پس از چین خوردگی اولیه دچار انحراف محوری شدهاند و تعدادی نیز مانند تاقدیس خویز و بورد در طی یک چرخش راستگرد، موقعیت جدیدی پیدا کردهاند. در این تحقیق که بر روی سازندهای آسماری و گروه بنگستان صورت گرفته، با استفاده از تصاویرماهوارهای، عکسهای هوایی، نقشههای زمینشناسی، دادههای چاهنگاری و پیمایش صحرایی، شواهد دگرشکلی فاز استیرین در تاقدیسهای منطقه مطالعاتی، شناسایی، پردازش و تفسیر گردید. شواهد دگرشکلی نشاندهنده دو فاز با ویژگیهای ساختاری و هندسی متفاوت است. راستای شکستگیهای مربوط به فاز اولیه استیرین NW-SE و راستای شکستگیهای فاز ثانویه NE-SW ست. با توجه به شواهد دگرشکلی و انحراف محوری در تاقدیسهای بنگستان، خویز، سیاهکوه و دیل، و چینخوردگیهای سازند گچساران، محدوده و دوره تأثیر فازهای فشارشی اولیه و ثانویه استیرین متفاوت بوده است. جهت تنش در فاز اولیه دارای راستای N-S N و چرخش راستگرد بوده و در فاز ثانویه، راستای تنش از N85W به N65W و سپس به N55W تغییر کرده که قابل شناسایی و تفکیک است. شواهد دگرشکلی در منطقه مطالعاتی گویای اینست که در طی عملکرد فاز ثانویه، فاز اولیه فعال بوده است. در نهایت، با توجه به نتایج حاصله از عملکرد گسلهای پیسنگی، هندسه شکستگیها و تحلیل دیاگرامها و مقایسه دادههای چاهها، مقادیر انحراف محوری ساختارها و میزان چرخش راستگرد منطقهای به اندازه ٢٠ درجه ساعتگرد بدست آمد.

شواهد دگرشکلی، فاز کوهزایی استیرین، دهدشت و شرق بهبهان