راما قلمبردزفولی - دانشیار، گروه شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران
سید محمدامین شریفی - کارشناس ارشد، گروه برنامه ریزی شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران

حوزه مسکن به واسطه ارتباط مستقیم آن با بهره برداران، از مهمترین بخشهای سیاستگذاری شهری به شمار می آید. در این میان طرح های نوسازی بافت فرسوده از طریق بسته های تشویقی، به عنوان الگویی با مزایایی نظیر توجیهات فنی، اقتصادی وزمانی مورد توجه قرار گرفته و واحدهای مسکونی فراوانی نوسازی شده است. اما نکته ای که در بررسی نوسازی واحدهای مسکونی در ایران و خصوصا شهر تهران مشاهده می گردد، این است که اهداف کمی (مانند تعداد پروانه های صادره در بافت یا تعداد املاک تجمیع شده)در مقایسه با اهداف کیفی برنامه ریزی مسکن در اولویت قرار گرفته اند، این مسئله با سنجش شاخصهایی چون سرانه ها، اندازه واحد مسکونی، تعداد پارکینگ و... قابل لمس است. در این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی سعی شد با بررسی ویژگی های کیفی مربوط به تناسبات کالبدی مساکن نوسازی شده در محله وحیدیه- نظام آباد تهران (به عنوان یکی از محلات بافت فرسوده که آمار نوسازی معناداری پس از ابلاغ ضوابط تشویقی بافت فرسوده داشته است) میزان انطباق کیفیت تناسب کالبدی این مساکن با نیاز ساکنان آنها ارزیابی گردد. پس از جمع آوری داده ها از طریق ابزار پرسشنامه ( بر گرفته از مدل نظری پژوهش)، تحلیل توصیفی و استنباطی از طریق آزمون های آماری انجام پذیرفت. با تحلیل نتایج پرسشنامه مشخص گردید که در  وحیدیه تناسب کالبدی واحدهای مسکونی نوساز، نتوانسته سطح انتظار معناداری با رضایتمندی ساکنان داشته باشد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد معیار زیست محیطی و اقتصادی کمترین رتبه را در بین معیارهای بررسی شده در حوزه تناسب کالبدی داشته است. این معیارها به پایین بودن نرخ شاخصهایی چون فضای سبز داخل ساختمان ها، منظر و فضای سبز محله و تناسب قیمت مسکن با شرایط کالبدی ملک در محدوده مورد مطالعه دلالت دارند و اطلاعات عینی نیز این کمبودها را تایید می کند. در تعمیم نتایج این پژوهش،  اهمیت توجه به ویژگی های کیفی مسکن در سیاستگذاری های مدیریت و برنامه ریزی شهری، جهت نیل به رضایتمندی ساکنین، برجسته مینماید.

مسکن, سیاستگذاری, کیفیت کالبدی, بافت فرسوده