علیرضا اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی
محمدرضا جهان آرای - کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی استان مازندران، ساری
قاسم حبیبی بی بالانی - دانشیار، دانشگاه آزاداسلامی واحد شبستر
مجید حسنی - کارشناس ارشد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، آزادشهر

پلت یکی از گونه ­های بومی ایران است که در اغلب جنگل کاریها به­صورت تک کشتی و یا آمیخته با دیگر گونه­ ها کشت می­شود. انجام عملیات پرورشی در چنین توده هایی موجب تقویت تولید و اصلاح کمی و کیفی توده در حیات طولانی جنگل می گردد. در همین راستا این تحقیق روی دو توده پلت واقع در طرح جنگل داری برنجستانک (قطعه دخالت نشده) و چایباغ (قطعه دخالت شده) در محدوده طرحهای جنگلداری چوب و کاغذ مازندران که در سال ۱۳۷۰ جنگل کاری شده بودند، انجام شد. با استفاده از روش آماربرداری تصادفی سیستماتیک با قطعه­های نمونه دایره­ای شکل یک آری، تعداد ۳۹ و ۳۳ پلات به ترتیب در قطعه­های دخالت شده و دخالت نشده انتخاب و در طبیعت پیاده شدند. سپس در هر پلات مشخصه­های کمی و کیفی قطر، ارتفاع، تعداد، کیفیت تنه و وضعیت تاج درختان در دو توده برداشت و در فرم­های مربوطه ثبت گردید. نتایج نشان می­دهد ­که متوسط قطر درختان در توده دخالت شده و دخالت نشده به ترتیب ۹۸/۱۹ و ۸۴/۱۳ سانتی­متر و میانگین ارتفاع نیز به ترتیب ۳۲/۱۸ و ۴۶/۱۷ متر بوده است. میانگین سطح مقطع در توده دخالت شده ۷۴/۳۰ مترمربع در هکتار و در توده شاهد ۷/۱۵ مترمربع در هکتار محاسبه شد. نتایج حاصل ­از انجام آزمون آماری T نشان می­دهد که بین میزان رویش قطری، حجمی، ارتفاعی، سطح مقطع و ضریب قدکشیدگی بین دو توده در سطح ۹۹ درصد اختلاف معنی­داری وجود دارد. به لحاظ کیفی نیز توده دخالت شده از پایداری و وضعیت بهتری نسبت به توده دخالت نشده برخوردار بود. انجام آزمون مربع کای در مورد متغیرهای کیفی (کیفیت تنه و تقارن تاج) نیز نشان می­دهد که در دو توده در سطح یک درصد اختلاف معنی­داری وجود دارد. ازاین رو، با توجه به نتایج بدست آمده و به دلیل صرفه جویی در زمان و هزینه های بالای عملیات جنگل کاری و ارتقاء ارزش افزوده محصولات با تولید چوب های مرغوب و بدون عیوب فیزیکی، با تاکید بر پایداری درازمدت توده­ها، می­توان اجرای عملیات پرورشی به موقع و با شدت مناسب را به طراحان و مجریان طرحهای جنگل داری پیشنهاد کرد.

جنگل کاری, قطر, ارتفاع, سطح مقطع, تاج, کیفیت تنه, ضریب قد کشیدگی