محمدنبی قلی زاده - ایستگاه تحقیقات نوشهر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، نوشهر، ایران

هدف از اجرای طرح های سازگاری گونه های خارجی به ویژه سوزنی برگان، تعیین و به دست آوردن نتیجه ارزشمند و کاستن از هزینه های زیاد و استفاده از زمان کمتر در برنامه های وسیع جنگل کاری می باشد.در این بررسی که در جنگل های پایین بند منطقه خیرود نوشهر انجام شد، ۹ گونه سوزنی برگ (۶ گونه و واریته کاج، یک گونه سدروس، یک گونه کریپتومریا و یک گونه سکویا) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار از سال ۱۳۶۹ مورد مطالعه قرار گرفت.ارتفاع درخت، قطر یقه، قطر برابر سینه، شادابی و زنده مانی درختان در سال ۱۳۷۴ مورد اندازه گیری و آماربرداری قرار گرفت. ویژگی های زمین شناسی محل اجرای طرح نیز مورد شناسایی قرار گرفت. آمار آب و هوایی ۶ ساله از سال های ۷۴-۱۳۶۹ نیز با در دست داشتن میانگین حداقل و حداکثر حرارت، حداکثر و حداقل دمای مطلق، حداکثر و حداقل رطوبت، میزان ساعات آفتابی در ماه های مختلف، میزان بارندگی ماهیانه، تعداد روزهای یخبندان در ماه مشخص و برای هر سال منحنی آمبروترمیک آن رسم شد. تاثیرات خشکی تابستانه و سرمای زمستانه پس از هر فصل رویشی نیز یادداشت برداری و ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزاز Mini Tab  انجام و حدود آزمون میانگین به روش دانکن برای هر یک از پارامترها تفسیر و نتیجه گیری شد. از ۵ صفت مورد بررسی، از نظر زنده مانی گونه Pinus nigra var.calabrica با مبدا جنوب فرانسه، کاج Pinus teada با مبدا امریکا، Cryptomeria japonica با مبدا کلاردشت، Sequoia sempervirens با مبدا نوشهر، Pinus ponderosa با مبدا آمریکا و Pinus nigra var.austrica با مبدا اطریش نسبت به سایر گونه ها از زنده مانی بیشتری برخوردار بودند. از نظر ارتفاع درخت، سه گونه سکویا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها رشد ارتفاعی بیشتری داشتند و در سطح ۵% اختلاف معنی داری با سایر گونه ها نشان دادند. گونه کریپتومریا ژاپونیکا در گروه دوم مقایسه میانگین های آزمون دانکن قرار گرفت. از نظر قطر یقه، سه گونه سکویا به خاطر مخروطی بودن تنه و ایجاد گورچه در محل یقه و کاج های تدا و الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها رشد بیشتری داشته و اختلاف معنی داری را در سطح ۵% با سایر گونه ها نشان دادند. کاج سیاه کالابریکا در گروه دوم قرار گرفت. از نظر قطر برابر سینه، گونه های سکویا و کاج تدا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها در گروه اول آزمون دانکن جای گرفتند. گونه های کاج سیاه گلابریکا و کریپتومریا ژاپونیکا پس از گونه سکویا شاداب ترین گونه ها بودند. از ۵ صفت مورد بررسی، در جمع گونه ی سکویا بهترین رشد طولی و قطری را داشته و پس از آن کاج تدا و کریپتومریا ژاپونیکا و کاج سیاه کلابریکا تا این مرحله نتیجه ای قابل قبول را ارایه کرده اند. کاج الیوتی رشد قطری و ارتفاعی خوبی داشته، اما در مقابل باد و برف صدمه دیده است. در ضمن، گونه های سکویا و کریپتومریا ژاپونیکا قدرت جست زایی زیادی داشته اند و پس از صدمات جدی از قابلیت ترمیم مناسبی برخوردارند.

سازگاری, سوزنی برگان, جنگل های شمال, زنده مانی, ارتفاع, قطر