امیر صادق تبریزی - دانشجوی دکتری فقه شافعی دانشگاه تهران
جلال جلالی زاده - استادیار گروه فقه شافعی دانشگاه تهران
مصطفی ذوالفقار طلب - استادیار گروه فقه شافعی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

موضوع تحقیق در این نوشتار این است که آیا عقل می تواند مستقلا بدون استعانت از شرع، حسن و قبح اعمال را تشخیص دهد به این گونه که مناط تکلیف قرار گیرد؟ متقدمین اشاعره بر این باورند که عقل در شناخت احکام نیازمند تعالیم انبیا می باشد و مرجع حسن و قبح صرفا شرعی است. اما از نظر معتزله نخستین حجت در درک حسن و قبح، عقل است.از نظر امامیه حسن و قبح عقلی است. اما عقل، بی نیاز از شرع نمی باشد. نو معتزلیان در اوایل قرن بیستم در صدد برآمدند تا با اتکای به عقل و تفسیری نو از مفاهیم قرآنی، اسلام را هماهنگ با مولفه های مدرنیته نشان دهند. در این مقاله تلاش شده تا تبیین شود که عقل اولا: در تعیین حسن و قبح اعمال نمی تواند از شرع بی نیاز باشد. ثانیا: در صورت بروز تعارض، نص شارع مقدم می باشد.

اشاعره, امامیه, حسن, قبح, معتزله