پیمان فیضی - گروه شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران
حسین کمالی - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
احمد یزدانی - مهندسی کشاورزی صنایع غذایی، عضو مرکز تحقیقات ایمنی فرآورده های طبیعی و گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
حمید هاشمی مقدم - گروه شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران

چکیده زمینه و هدف: تکنیک های اخیر استخراج اسانس به دنبال افزایش کیفیت مواد استخراج شده جلوگیری از آلودگی و نیز کاهش هزینه های آماده سازی نمونه می باشد. برای به دست آوردن بهترین و موثرترین اسانس، توجه به مواردی از جمله خصوصیات ماده گیاهی، انتخاب حلال مناسب و دقت در مراحل اسانس گیری ضروری بوده و باید در نظر داشت که بازده بالا در اسانس حاصله به معنای بازده بالای ترکیب مورد نظر در اسانس نمی باشد. در این مقاله به مقایسه روش استخراج اسانس گیاه آدمک با تقطیر با آب و استخراج با حلال نرمال هگزان پرداخته شده است. مواد و روش کار: گیاه آدمک با دو روش استخراج با حلال و تقطیر با آب (کلونجر) استخراج شد. آنالیز ترکیب مواد اسانس به دست آمده از دو روش با گاز کروماتوگرافی- اسپکتروسکوپی جرمی ومقایسه بازده استخراج روش استخراج با حلال و تقطیر با آب (کلونجر) یافته ها: در روش تقطیر با آب(کلونجر)، ۳۰ و در روش استخراج با حلال ۱۳ ترکیب شناسایی گردیده اند از طرفی زمان استخراج در روش کلونجر ۳۶۰ دقیقه و در روش استخراج با حلال ۳ روز می باشد. بزرگترین مزیت استخراج تقطیر با آب نسبت به روش استخراج با حلال زمان کوتاه، بازده استخراج بیشتر و عدم استفاده از حلال سمی و دوستار محیط زیست می باشد . نتیجه گیری: بنا به ماده ی مطلوب مورد نظر روش انتخاب می کنیم. علاوه بر موارد ذکر شده، بازده استخراج کلونجر ۳۳/۱ برابر روش استخراج با حلال می باشد.

Key words: Solvent extraction, Biebersteinia multifida, Clevenger, Hydro distillation., واژه های کلیدی: استخراج باحلال, گیاه آدمک, کلونجر, تقطیر با آب