بابک شمشیری - دانشیار دانشگاه شیراز.
زهرا فریدونی - کارشناس ارشد دانشگاه شیراز.

خودشناسی از جمله محوری­ترین ارکان تعلیم و تربیت به­شمار می رود. مفهوم"خود" به­عنوان یکی از مباحث انسان­شناسی، مفهومی بنیادی در روان­شناسی به­خصوص روان شناسی انسان­گرا است. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در آموزه های اصیل اسلامی دارد، از جمله مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع "خود" و "خودشناسی" پرداخته است. هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان­شناسی انسان­گرا و عرفان اسلامی می­باشد. با توجه با این هدف، ابتدا دیدگاه مازلو و راجرز به­عنوان اصلی­ترین نمایندگان روان­شناسی انسان­گرا و نجم­الدین رازی و عزیزالدین نسفی به­عنوان نمایندگان عرفان اسلامی بررسی و سپس به شباهت­ها و تفاوت های این دیدگاه­ها در خصوص مفهوم خود پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با روش تطبیقی انجام شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با وجود تفاوت ها، شباهت­های زیادی نیز میان این دو دیدگاه در خصوص خود و خودشناسی ­وجود دارد. لذا تعامل و گفتگوی سازنده میان این دو دیدگاه امکان­پذیر است.

مفهوم خود, خودشکوفایی, روان شناسی انسان گرا, عرفان اسلامی