سعید دباغ نیکوخصلت - دانشیار فیزیولوژی ورزشی، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
رامین امیرساسان - استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
مصطفی خانی - استادیار فیزیولوژی ورزشی، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
مرتضی نیک خصال - دانشجوی دکتری بیوشیمی و متابولیسم فعالیت ورزشی، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

هدف: تمرین تناوبی شدید (HIIT)، با افزایش نیاز سلول به انرژی در کوتاه­ترین زمان، عوامل متابولیکی را فعال می­سازد؛ با این حال نقش آن در فعال­سازی AMPK و متعاقبا کاهش فیبروز بافت قلبی مبتلایان به دیابت نوع دو (T۲DM) نامشخص است. لذا پژوهش حاضر جهت تعیین تاثیر هشت هفته تمرین تناوبی شدید بر مقادیر AMPK و فیبروز بافت قلبی، گلوکز و انسولین خون ناشتا و مقاومت به انسولین موش­های دیابتی شده از طریق استرپتوزوسین صورت گرفت. روش شناسی: در مطالعه تجربی حاضر ۲۰ سر (۹۶/۴۹±۱۶/۲۹۳ گرم) موش صحرائی نر بالغ سفید نژاد ویستار در چهار گروه (۵n=) کنترل سالم، کنترل دیابتی، تمرین سالم و تمرین دیابتی قرار گرفتند. پروتکل HIIT به مدت هشت هفته (پنج جلسه در هفته شامل سه مرحله گرم کردن، بدنه اصلی تمرین و سرد کردن در هر جلسه) روی نوارگردان صورت گرفت. شدت تمرین برابر با ۹۰-۸۵% سرعت بیشینه (~۳۰-۲۷ متر بر دقیقه) در ۱۲-۶ تناوب دو دقیقه­ای با استراحت فعال سه دقیقه ای شامل دویدن های ادامه دار در شدت ۳۰% سرعت بیشینه روی نوارگردان انجام پذیرفت. از آزمون­های شاپیرو-ویلک، آنالیز واریانس دو راهه ۲×۲، آنالیز واریانس یک راهه و تعقیبی بونفرونی در سطح معنی­داری ۰۵/۰>۰ به­منظور تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. یافته ها: افزایش معنی­دار مقادیر p-AMPK و p-AMPK/T-AMPK بافت قلبی در موش­های تمرین سالم نسبت به سایر گروه­ها مشاهده شد (p<۰/۰۵). همچنین فیبروز بافت قلبی در گروه تمرین دیابتی کاهش معنی­داری نسبت به گروه کنترل دیابتی یافت (p<۰/۰۵). این حال در گروه تمرین دیابتی مقادیر p-AMPK و p-AMPK/T-AMPK بافت قلبی تحت تاثیر قرار نگرفت (p>۰/۰۵) و نیز T-AMPK در گروه کنترل دیابتی افزایش معنی­داری نسبت به سایر گروه­ها معنی­داری نشان داد (p<۰/۰۵). نتیجه­گیری: احتمالا کاهش فیبروز بافت قلبی موش­های T۲DM، حداقل در طول هشت هفته HIIT، مستقل از AMPK عمل می­کند.

تمرین تناوبی شدید, دیابت نوع دو, فیبروز, مقاومت به انسولین, AMPK