مصطفی محمدی ده چشمه - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

امروزه مشارکت مردم و توانمند کردن جوامع روستایی به عنوان پیش نیازهای پایداری محیط زیست است. در حقیقت، توانمندسازی مردم محلی منجر به مشارکت فعال آنان در حفاظت از محیط زیست خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر تبیین مفهومی راهبرد توانمند سازی محیط زیست در جوامع روستایی، استخراج شاخص های اثرگذار و ارائه راهبرد های آن در دهستان میربگ جنوبی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف و باتوجه به ماهیت تبیینی خود جزئی از پژوهش های بنیادی با رویکرد اکتشافی و از نظر روش‎شناسی جزء پژوهش های توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش پس از شناسایی و تعریف مولفه های موثر بر توانمندسازی زیست محیطی با مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از آرا خبرگان و تشکیل بانک داده موضوعی مد نظر برای برداشت اطلاعات، پرسشنامه تخصصی طراحی و سپس در بین ۳۶۵ خانوار و ۵ روستا از دهستان میربگ به صورت طبقه ای توزیع و نتایج آن در مدل ترکیبی ANP-DEMATLE تحلیل شد. مولفه های فناوری های نوین زیست محیطی (A۴) با ضریب وزنی ۰۹۴/۰، مشوق های مالی (A۸) با ضریب وزنی ۰۹۴/۰و سرمایه گذاری های زیست محیطی (A۱۱) با ضریب وزنی ۰۸۶/۰ بیشترین اثر را بر روند توانمندسازی زیست محیطی در قلمرو مطالعه خواهد داشت. از میان شاخص های منتخب، ضریب اثر شاخص های مدیران و تصمیم گیران (A۱۴) با ارزش وزنی ۰۱۴/۰ و شاخص طرح ها و برنامه های فرادست (A۱۵) با ارزش وزنی ۰۱۹/۰ کمترین اثر را در فرآیند توانمندسازی زیست محیطی ساکنان در قلمرو مطالعه خواهند داشت.

حفاظت محیط زیست, توانمندسازی زیستمحیطی, جوامع بومی–محلی, دهستان میربگ