حسین ماری اریاد - تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران ، دانشکده بهداشت، گروه بهداشت حرفه ا
حسین کاکویی - دانشگاه علوم پزشکی تهران ، دانشکده بهداشت، گروه بهداشت حرفه ای

آزبست نام گروهی از کانی های سیلیکاته است که الیاف آن کاربرد های متنوعی دارد. سال هاست که استفاده از این ماده به دلیل سرطانزایی محدود شده وحتی برخی از کشورها قوانین منع مصرف آن را به تصویب رسانده اند، اما طبق آمار رسمی میزان واردات سالیانه این ماده به ایران بالغ بر 50000 تن بوده و بیش از 90 درصد آن نیز در صنایع سیمان-آزبست مورد استفاده قرار می گیرد. در راستای پیشبرد اهداف برنامه های نظام سلامت کشور، نظارت بر موارد اولیه مصرفی و یا کالاهای تولیدی چنین صنایعی مستلزم آشنایی با روش های معتبر مطالعه نمونه های بالک میب اشد. در این مطالعه ، نمونه های آزبست وارداتی یک صنعت سیمان-آزبست تهیه و با استناد به روش نایوش 9002 با بکارگیری خواص نوری و کانی شناسی آزبست و همچنین بهره گیری از روش ایزو 14966 به منظور تعیین نوع و نسبت عناصر تشکیل دهنده الیاف، به ترتیب با میکروسکوپی پولاریزان و میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد ارزیابی قرار گرفت. زیر نور پولاریزان، ساختار مورفولوژیک مجعدی شکل و تغییر رنگ ناشی از غیر ایزوتروپیشک بودن الیاف در ضریب شکست 1/550 به وضوح قابل تشخیص بود. پس از لایه نشانی طلا روی نمونه ها و آنالیز تفرق اشعه ایکس توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی، مقادیر قابل توجه عناصر منیزیوم و سیلیسیوم در نمونه ها شناسایی گردید. رفتار نوری و نسبت عناصر تشکیل دهنده الیاف نشان داد که نمونه بالک مورد نظر از نوع آزبست کریزوتایل می باشد.

میکروسکوپ پولاریزان، میکروسکوپ الکترونی روبشی، صنعت سیمان-آزبست، بالک