جواد شیرازی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای
مریم هداوند خانی - کارشناس ارشد آموزش بهداشت
عبدالحمید تاجور - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای
محمدباقر عبداللهی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای

مقدمه: حوادث یکی از معضلات بزرگ در جهان مطرح بوده و عظیم ترین و مشقت بارترین غرامت های انسانی را بوجود میآورد چون آسیب های حوادث می تواند بر جسم و روان افراد تأثیر بسزایی بگذارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین حوادث، خواب آلودگی، خستگی با توبت کاری انجام پذیرفته است. روش کار :این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی و به روش موردی - شاهدی در کارگران شاغل در یکی از پروژه های بزرگ سد سازی در سال 1388 انجام شد روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. 137 نفر کارگر نوبت کار به عنوان گروه مورد 130 نفر از افراد غیر نوبت کارکه از لحاظ سن و سابقه کار با گروه مورد مطابقت داشتند به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند.در هر دو گروه جهت ارزیابی خستگی از پرسشنامه مقیاس خستگی مفرط پایپر (piper fatigue scale) وجهت ارزیابی خواب آلودگی از پرسشنامه Epworth که روایی و پایایی پرسشنامه ها توسط محققین به تأیید رسیده است استفاده گردید. افراد مورد مطالعه با این پرسشنامه ها مورد پرسشگری واقع شدند. اطلاعات پس از استخراج از پرسشنامه های تکمیل شده توسط نرم افزار SPSS-13 با آزمونهای آماری کای اسکوار، آزمون نان پارامتریک T-test ، Mann-Whitney Test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. البته بدلیل اینکه نتایج حاصل از پرسشنامه ESS و خستگی تاحدودی کیفی است از دو آزمون نان پارامتریک و T-test استفاده گردید. نتایج: تمام افراد مورد مطالعه مرد بودند . اختلاف معنی داری بین این دو گروه از لحاظ سن و سابقه کار وجود نداشت .تفاوت معنی داری بین میانگین خواب آلودگی افراد نوبت کار و غیر نوبت کار مشاهده نشد ولی ESS>10 در افراد نوبت کار بیشتر از گروه غیر نوبت کار بود. نمره خستگی در گروه نوبت کار 1/54±3/06 و در گروه غیر نوبت کار 1.38±2.66 بود که با p=0.045 تفاوت بین دو گروه معنی دار بود. سابقه حادثه ناشی از کار به علت مشکلات خواب در گروه نوبت کار بیشتر و با p=0.03 تفاوت بین دو گروه معنی دار بود.در هر دو گروه با افزایش شدت خستگی تعداد حوادث بیشترشده و ارتباط این دو درکارگران نوبتکار از نظر آماری معنی دار بود (0.001>P) میزان خواب آلودگی با تعداد حوادث ارتباط معنی داری نداشت. نتیجه گیری: میزان خستگی در گروه نوبت کاران بیشتر از غیر نوبت کاران و هم چنین تعداد حادثه نیز در این گروه بیشتر بود .از طرفی خستگی با تعداد حوادث ارتباط بهتری نسبت به خواب الودگی داشت. لذا به نظر میرسد ارزیابی خستگی نسبت به ارزیابی خواب الودگی معیار دقیق تری جهت پیشگیری از بروز حوادث داشته باشد هر چند این موضوع نیاز به مطالعات بیشتر دارد .

sleepiness, fatigue, accident , rod safety, shift work