مسعود وحدت طلب - دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
اکرم یغموری - کارشناس ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

درک فرآیند خلق اثر موضوعی بسیار پیچیده است . برای ادراک چگونگی شکل گیری فرمهای غالب و مطلوب که در زمانها و مکانهای مختلف ، به صورت مکرر رویت می شود، باید به خاطر داشت که دنیای معانی ساختاری ما متاثر از ضمیر ناخوداگاه می باشد. این نگاشته بر آن است که دایره مرسوم مولفه های شکلی و علل ساخت بناها را از منظری متفاوت با نیازهای جسمی مورد بررسی قرار داده و تاثیر نگاه انسانانگارانه معماران، در طرح و تولید این هنر را یادآور شود. هدف تحقیق ، درک ماهیت الگوهای ماندگار معماری ، از جمله سرپوش بناها، به طریق بررسی میزان ارتباط میان الگوهای معماری با تمایلات فطری انسان است .سوالهای اصلی تحقیق عبارتند از: آیا می توان رابطه ای بین فرم کالبد انسان و بنا پیدا کرد؟ چه رابطه ای بین سرپوش انسانی و بنا وجود دارد؟ برای پاسخ به سوالات، روش تحقیق ، توصیفی _تحلیلی و گردآوری اطلاعات به طریق کتابخانه ای می باشد. بدین منظور نخست بر مبنای بنیادهای نظری پژوهش ، به شرح نحوه خلق آثار ماندگار هنر و معماری ، در حوزه ذهن انسان پرداخته شد و در گام دوم با رویکرد روانپویایی ، دیدگاه طراحی انسانانگارانه از منظر ناخوداگاه جمعی و تباری ، در الگوهای ماندگار مورد بررسی قرار گرفت . یافته های تحقیق بر این امر دلالت دارد که تکرار مکرر خطوط کلی فرم بناهای سنتی ریشه در تمایلات زیبایی شناسی فطری و مشترک مردمان دارد که می توان الگوی کالبدی انسان و سلایق پوششی وی را در این طراحی های مطلوب و ماندگار هنری ردیابی کرد.

الگوی ماندگار، ناخوداگاه جمعی ، خویشتن خواهی ، انسانانگاری ، ناخوداگاه تباری