مریم امینی خرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
جمال عرب زاده - استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

در آثار نقاشی قدیمی ، شطرنج سوژه بسیاری از آثار رئالیستی بوده است . نمود شطرنج در آثار نقاشی مارسل دوشان وجود دارد. نکته جالب توجه آن است که دوشان شطرنج باز بود. در این پژوهش ، مسئله اصلی این است که شطرنج در آثار دوشان تحلیل شود. بر این اساس، پرسش اصلی این است که شطرنج در آثار دوشان چگونه آمده است ؟ این پژوهش کاربردی به شمار می رود و از نظر ماهیت ، توصیفی - تحلیلی است . گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و مشاهده تصاویر صورت گرفته است . تحلیل با روش کیفی است . نمونه گیری با روش گزینشی غیرتصادفی است . این پژوهش نشان می دهد که این بازی در محل تلاقی تعدادی از پارادایم ها در زندگی مارسل دوشان قرار داشت . بنابراین بسیاری از مضامین دوشان منعکس کننده دیدگاه فکری او در مورد ارتباط میان هنر و شطرنج است . درک دوشان از شطرنج به عنوان هنر به وضوح از طریق تصویرسازی های او که در آن از شطرنج استفاده شده است و همچنین از گفته هایی که از او در مورد شطرنج به جای مانده است ، دیده می شود. دوشان در آثارش سنت پرداختن به ظواهر را رها کرده و از رنگ ها و فرمها که هیچ جزئیات آناتومیکی ندارند، برای نشان دادن ماهیت اثر هنری خود استفاده می کند. با این کار، دوشان ما را فراتر از بازیکنان به قطعات و دنیایی که آنها اشغال می کنند می برد. مهرههای شطرنج انتزاعی ، ساده سازی و تامل برانگیز شدهاند؛ به این ترتیب ، دوشان قلمرو زیبایی شناسی شطرنج را به قلمرو زیبایی شناسی بصری هنر وارد می کند. دوشان عناصری را در آثارش به کار گرفته است که فعالیت ذهنی غیر قابل روئیت بازیکنان را به مخاطب منتقل می کند. تمرکز او در برجسته سازی و تکیه کردن بر روی عناصر فکری شطرنج می باشد تا نوع دیگری از سرعت و حرکت را به مخاطب نشان دهد.

بازنمایی ، شطرنج ، نقاشی ، مارسل دوشان.