سمیه بیکی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری ، موسسه غیرانتفاعی ارم شیراز
عبدالحسین ظریفیان مهر - استادیار گروه شهرسازی موسسه غیرانتفاعی ارم شیراز،ایران

این تحقیق با هدف بررسی روش های مداخله در بافت های فرسوده شهر شیراز برای رفع مشکلات بافت شهر در زمینه های اقتصادی ، اجنماعی ، فرهنگی و کالبدی طرح هایی در قالب مرمت ، بازسازی ، نوسازی ، احیاء و بهسازی در کشورهای مختلف تهیه و اجرا شده است . شیوه برخورد با این بافت ها متاثر از دیدگاه فلسفی در شهرسازی متفاوت بوده است . بافت های فرسوده و اقدام به نوسازی آن از جمله مقولاتی است که با مرور زمان معنا و گستره آن روز به روز وسعت یافته و در هر دوه استنباطی جدید از آن حاصل می گردد ، به گونه ای که همانند یک درخت در حال رشد مداوما" پوست اندازی نموده و ماهیتی تازه می یابد ،در عین حال که مفهوم ریشه ای آن همواره ثابت و پابرجاست . پیشینه ی توجه به بافت های فرسوده و تاریخی در جهان به حدود نیم قرن پیش و در ایران به چند دهه ی قبل باز میگردد. در سال های شروع انقلاب صنعتی تا سال ۱۹۶۰ بافت تاریخی شهرها مورد بی توجهی برنامه ریزان شهری قرار گرفت و برنامه ریزان عمدتا" به ایجاد شهرهای جدید روی آوردند.در این دوران دخالت ها در اکثر مواقع کالبدی ، مقطعی و بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی -اقتصادی شهر ، بافت و محله انجام گرفته است .اما بیشتر توجه در احیا بافت کالبدی بوده و توجه به ویژگی های اجتماعی و کالبدی محلات مورد توجه قرار نگرفته است و از طریق تهیه طرح های مرمتی بدون توجه ساکنین محلات تهیه و طراحی می شد.. آنچه در این میان اهمیت دارد روش های مداخله در این بافت ها و حفظ ساکنین اصیل ، احساس تعلق خاطر و ابقا هویت مکان است .این مقاله مرروری با بررسی روشهای مداخله در بافت های فرسوده ، به دنبال راهکار احیا و ساماندهی محلات شهر از طریق حفظ ارزش های اجتماعی و کالبدی است تا از طریق توجه به حس تعلق ساکنین و احیا کالبدی روح تازه ای را به محله بدمد.مهم ترین سوال این تحقیق پیدا کردن مشکلات و عوامل مشکل ساز و پیدا کردن راه حل ها است . هدف از انجام این تحقیق بررسی روش های مداخله در بافت های فرسوده شهر ( نمونه موردی خیابان لطفعلی خان زند شیراز ) ،حس تعلق در آنها و مشخص کردن تاثیر این دو آیتم بر روی هم میباشد. روش پژوهشی توصیفی - تحلیلی و تا حدودی روش عملی بر اساس آنچه در ذیل می آید در مراحل مختلف جمع آوری یافته های تحقیق به کار رفته اند . در این مقاله به بررسی تحلیلی بافت های فرسوده و ویژگی های آن ، همچنین ضرورت و اهداف بهسازی و نوسازی در بافت های فرسوده و روش های مداخله در آن بر اساس احیا ارزش های بافت های قدیمی ، و در نهایت استفاده از طراحی شهری در بافت های فرسوده می پردازیم .

بافت فرسوده ، نوسازی ، حس تعلق ، محله ، ساماندهی