رضا خانپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه شیراز،
محمدرضا شیخی کوهسار - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه شیراز.
فریدون اسماعیل زاده - دانشیار دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، دانشگاه شیراز.

گل حفاری که از آن با عنوان سیال حفاری نیز یاد می شود، پیچیده ترین سیالی است که تاکنون توسط بشر ساخته و استفاده شده است و بسته به شرایط مخزن می تواند پایه آبی یا پایه روغنی باشد.معمولاً درپایان عملیات حفاری، سیال حفاری تبدیل به یک محصول هرز می شود که باید بر اساس قوانین زیست محیطی دفع گردد.گلحفاریوپسماندهایناشیازحفاریدرصورتیکهبه نحو مطلوبیمدیریتنشوند،علاوهبرتحمیلهزینه-هایسنگینبهصنعتنفت،می توانندبهیکیازمنابعآلودگیدر محلحفاریتبدیلشوند.تاکنون روش های متعددی جهت پاکسازی گل حفاری از آلاینده های نفتی ارائه شده است. استفاده از فن آوری فوق بحرانی جهت استخراج آلاینده ها از خاک و سایر جامدات، مانند خاکستر، رسوبات رودخانه ها و کربن فعال، تقریباً از سال 1987 مورد توجه قرار گرفت.با انجام آنالیزهایXRD و SEMبر روی گل حفاری قبل و بعد از فرآیند پاکسازی، تاثیر دی اکسیدکربن فوق بحرانی بر میزان استخراج آلاینده ها از گل حفاری مورد بررسی قرار گرفته است. در این روش، پارامترهایی از جمله دما و فشار عملیاتی، زمان استاتیک و دینامیک و دبی دی اکسیدکربن فوق بحرانی نقش به سزایی را در میزان استخراج آلاینده ها از گل حفاریایفاء می نمایند که با انجام آزمایشات گسترده ای در محیط کاملاً کنترل شده، دمای ºC60، فشار bar180، دبی کمتر از 1/0 سی سی بر ثانیه و زمان استاتیک 110 دقیقه به عنوان شرایط عملیاتی بهینه به منظور پاکسازی مواد غیر فعال کننده کاتالیست مشخص شده است.

دی اکسیدکربن فوق بحرانی، سیال فوق بحرانی، گل حفاری آلوده به مواد نفتی، شرایط بهینه