سحر زمان سلطانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماریف دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، تهران
سعید پیری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، تهران، ایران

معماری سنتی از دیرباز عالی ترین بستر تکامل و تعالی روحی انسان سنتی بوده است. اوج اعتلا و شکوفایی آن را می توان در شاهکارهای هنری از جمله، م سجد، مسکن، و... به روشنی جستجو کرد. در این بین به نظر می رسد مسکن سنتی جوابگوی نیازها و نهاد فطری انسان سنتی است. لذا مسکن سنتی را نمی توان تنها به لحاظ کالبدی، هندسی و فرمی توصیف کرد. بلکه معنایی ورای آنها دارد که از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. از منظر جهان بینی اسلامی، پدیده های عالم دارای دو وجه ظاهری و باطنی، صورت و معنا هستند. در حیطه ی مسکن سنتی توجه به جنبه های باطنی آن، منجر به نگرشی می گردد که «معناگرایی» نامیده می شود. در این باب می توان اظهار داشت، اجزای مختلف مسکن سنتی نه به کمک عملکرد فضاها و نه به دلیل اقلیم، اطراف حیاط قرار گرفته اند، بلکه بر اساس معانی خاص از فراآگاهی معماران، شکل گرفته اند. معماران سنتی با در نظر گرفتن معنا شروع به تجسم بخشیدن به آنها در قالب اشکال، معماری کرده اند تا تصورات خود را از عالم و در نتیجه مشیت الهی در بناها و دست ساخته های خود، به منصه ی ظهور رسانده، این معانی و ویژگی های درونی که در مسکن سنتی تأیر گذار است، عبارتند از : گرایش به حقیقت جویی، خلاقیت و ابداع، خیر و فضیلت و زیبایی که خود زیبایی جای صحبتی بس بسیار دارد. تحلیل گرایش های فوق می تواند رویکردهای پنهان در مسکن سنتی را به مثابه دست آوردهی باور دینی در مسکن سنتی تبیین نماید و از آن طریق ا مکان دست یابی به لایه های پنهان تفکر را فراهم آورد.

انسان سنتی، مسکن سنتی، معناگرایی، رویکردهای پنهان، باورهای دین