ابوالفضل مجنونی هریس - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران
علی رشید نیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران
علی اشرف صدرالدینی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران

انتخاب روش مناسب برای تخمین تبخیر- تعرق مرجع از بین روشهای مختلف کمی دشوار است. معادله فائو پنمن- مانتیث بعنوان یک مدل استاندارد برای محاسبه تبخیر- تعرق مرجع از طرف سازمان فائو ارائه شده است. معادله استاندارد فائو پنمن مانتیث در برخی شرایط بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل شرایط محلی مانند پدیده فرارفت گرمایی مقادیر تبخیر-تعرق را کمتر از واقعیت برآورد میکند. برای در نظر گرفتن تاثیر شرایط محلی و افزایش دقت تخمین معادله فائو پنمن مانتیث روابط مربوط به تشعشع خالص مورد استفاده در محاسبات فرمول فوق، برای منطقه تبریز، مورد ارزیابی و واسنجی قرار گرفتد. نتایج حاصل شده نشان داد که کاربرد معادلات تشعشع خالص پیشنهادی فائو 56 و فائو 24 باعث ایجاد خطای بترتیب 128/7 و 136/6 136 میلیمتری در تخمین تبخیر-تعرق مرجع بروش فائو پنمن مانتیث در مقایسه با داده های لایسیمتری گردید. با اصلاح و واسنجی معادله تشعشع خالص فائو 24 برای منطقه مورد مطالعه مقدار خطا به 20/14 میلیمتر بعبارتی به 1/11 درصد کاهش یافت. همچنین برای اعتبار سنجی کاربرد مدل تشعشع خالص فائو 24 واسنجی شده از دادههای لایسیمتری ذرت در سال دیگر استفاده گردید. نتایج اعتبار سنجی نشان داد که خطای برآورد معادله فائو پنمن مانتیث با کاربرد مدل تشعشع فائو 24 واسنجی شده برای منطقه برابر 2/44 درصد شد. با توجه به مشکل معادلات تخمین تبخیر-تعرق مرجع، استفاده از روش پیشنهادی در این تحقیق برای منطقه تبریز و مناطق مشابه قابل توجیه می باشد.

تابش خالص، فائو پنمن-مونتیث، تبخیر- تعرق، لایسیمتر