محسن رفیعی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم، تهران
محمدرضا نیکودل - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم، تهران
ماشااله خامه چیان - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم، تهران

پلایا یک لغت اسپانیائی و به معنی ساحل میباشد و بر طبق تعریف زمین شناسان، به یک حوضه آبریز داخلی محصور با سطح صاف و هموار که پوشیده از رسوبات شور و تبخیری است اطلاق میشود. قسمت اعظم سطح نمکزارهای کویر بزرگ که منطقه مورد مطالعه در آن قرار گرفته، محصول پدیده تجزیه و فرسایش رسوبات تبخیری دوره میوسن و سایر سنگ- های موجود در سطح کویر است. نشست جاده، تخریب پایه پلهای بتنی و تخریب تیرههای انتقال برق از جمله خسارات وارد شده بر سازههای ساخته شده در محدوده شهرهای خور و جندق است. وجود رسوبات تبخیری از جمله کلرید سدیم در بین خاکرس، احتمال رخداد پدیده واگرائی در منطقه را افزایش داده، که خود میتواند از علل ایجاد خسارت بر ساز - های احداث شده در منطقه باشد.جهت بررسی پتانسیل واگرائی پس از نمونهبرداری از منطقه، آزمایشهای متداول مکانیک خاک و سپس آزمایشهای تعیین پتانسیل واگرائی بر روی نمونهها انجام شد. بررسیها نشان داد، با وجود ریزدانه بودن خاک و وفور کلرید سدیم در آن، به دلیل نوع کانی رسی و ترکیب شیمیائی احتمال وقوع واگرائی شیمیایی در منطقه بسیار کم است و بدلیل مورفولوژی آرام منطقه واگرایی فیزیکی کمتر دیده می شود.

پلایا، خاک شور، واگرائی فیزیکی، واگرائی شیمیائی