علی قباخلو - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
رضا پوررحیم - بخش تحقیقات ویروس شناسی گیاهی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور
سیدعلی الهی نیا - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
شیرین فرزادفر - بخش تحقیقات ویروس شناسی گیاهی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

ویروس موزائیک زرد لوبیا یکی از مهمترین ویروسهای جنس پوتی ویروس با دامنه میزبانی وسیع در میان لگومهای زراعی و باغی از جمله یونجه می باشد. در سال 1390، از مناطق کشت اصلی یونجه در استان سمنان شامل گرمسار، ایوانکی، دامغان، سمنان و شاهرود بازدید و مجموعاً 600 نمونه برگی علائمدار و تصادفی از 20 مزرعه جمع آوری شد. نتایج آزمون الایزا با استفاده از آنتی بادی اختصاصی (یبوربا- سوئیس) نشان دهنده آلودگی 167 نمونه با این ویروس بود. بر اساس آزمون الایزا میزان وقوع آلودگی به این ویروس به ترتیب اهش در مناطق گرمسار (18/28%)، ایوانکی (16/7%)، شاهرود (13/8%)، دامغان (12/5%) و سمنان (9/24%) تعیین گردید. با توجه به بذرزاد بودن ویروس مذکور و انتقال آن از طریق بذر، در این تحقیق روش حساس پی.سی.آر جهت ردیابی این ویروس در بذرمورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا 50 نمونه بذر از دو رقم محلی قره یونجه و یونجه همدانی از مناطق مورد بازدید در استان سمنان جمع آوری و با قرار دادن در محیط مرطوب استریل کاغذ صافی در دمای 25 تا 30 درجه سانتیگراد جوانه دار شدند. استخراج آر.ان.ای کل از بذر یونجه حاوی جوانه 3 تا 5 میلیمتری با استفاده از محلول تجاری آر.ان. ایکس پلاس (سیناژن- ایران) و طبق دستورالعمل مربوطه انجام شد. ردیابی ویروس با استفاده از آغازگرهای اختصاصی طراحی شده برای تکثیر قطعه حدود 600 جفت بازی از ناحیه ژن پروتئین پوششی ویروس طی واکنش پی.سی.آر انجام شد. نتایج احصل نشان دهنده تکثیر قطعه مورد انتظار در 2 نمونه از 50 بذر مورد ازمون (4 درصد) بود. امکان ردیابی این ویروس در توده های بذری با استفاده از تکنیک حساس پی.سی.آر این امکان را فراهم می نماید تا با شناسایی توده های بذری آلوده به ویروس، از کشت و ا نتشار آلودگی این ویروس در مزارع و مناطق جدید و پاک جلوگیری نمد. این اولین گزارش از توسعه و بکارگیری تکنیک پی.سی.آر در ردیابی آلودگی ویروسی موزائیک زرد لوبیا در توده های بذری لگومهای علوفه ای در کشور می باشد.

ویروس موزائیک زرد لوبیا، یونجه، ردیابی، پی.سی.آر، بذر