فروغ محمدصالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری

امروزه شهرها به عنوان مهم ترین دستاورد تلاش های تکنولوژیکی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی انسان محسوب می شوند. آنچه در این بین تامل برانگیز است، روابط انسان ها در ابعاد کمی وکیفی آن است. که این خود بر مشکلات موجود دامن زده است . گسست در ساختار فضایی محلات، باعث از بین رفتن ساختار اجتماعی پیوسته میان ساکنان و کاهش ارتباطات چهره به چهره گشته است و لزوم توجه به روابط اجتماعی را به دنبال داشته است. برای بیان روابط اجتماعی فرد در جامعه از مفهومی جامعه شناسی با نام سرمایه های اجتماعی بهره می بریم که به نظر می آید در محلات به عنوان حلقه مفقوده برنامه ریزی و طراحی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. مقاله حاضر با هدف تبیین و شناسایی مفهوم ، مبانی و رویکردهای سرمایه اجتماعی در ساختارشهری و ارائه چارچوبی برای ارزیابی ، با استفاده از مستندات و و پیمایشی توصیفی به ارزیابی شاخص ها و سنجه های این چارچوب پیشنهادی در محلات شهری پرداخته و بر نقش برای تعاملات اجتماعی و مراودات شهروندی درتوسعه محلات شهری تاکید کرده است . نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص ها و سنجه های ارزیابی سرمایه اجتماعی در ساختار شهری را می توان در حوزه احساس امنیت شهروندی ، اعتماد و روابط متقابل ، مشارکت اجتماعی و اجتماع پذیری و میزان تمایل به تعاملات و معاشرت های اجتماعی دانست که در این میان محلات شهری نقش اساسی در بستر سازی برای مشارکت پذیری اجتماعی و افزایش روابط و انسجام اجتماعی از طریق امکان دهی به رسوم ، آیین ها و جشن ها و دیدارهای دوستانه به شمار می روند. علاه بر آن راه کارهایی جهت بهبود و افزایش سرمایه اجتماعی در محلات شهری در جهت زمینه سازی برای ارتقا کیفیت محلات شهری ارائه می شود .

محلات شهری ، سرمایه اجتماعی ، توسعه محله ای