سپیده سعیدی - دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی، علوم و صنایع غذایی
الهام مهدیان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان، گروه علوم و صنایع غذایی، قوچان، ایران
معصومه مهربان سنگ آتش - استادیار گروه پژوهشی کیفیت و ایمنی مواد غذایی، پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی
امید صفری - استادیار گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

تحت شرایط مطلوب محیطی، کپک ها می توانند بر روی تنوع گسترده ای از مواد و سوبستراها رشد نمایند. بدلیل ظاهر قابل رویت هیف و تولید بوی نامطبوع آنها، رضد کپک ها باعث ایجاد آسیب و زیان های اقتصادی قابل ملاحظه ای می شود. بدلیل مشکلات موجود در دستیابی به اطلاعات مفید و ارزنده، م دل سازی رشد کپک ها بهترین و کوتاهترین راه است. اکثر مدل های موجود رابطه بین فاکتورهای محیطی و رشد عوامل قارچی را تشریح می نمایند و چندین مدل نیز فقط به بررسی تأثیرات فاکتورهای محیطی بر تولید و تکثیر هاگ ها پرداخته اند. این مطالعه جهت ارائه مدل پیشگویی رشد پنی سیلیوم کری زوژنوم متأثر از عوامل انتخابی رشد (حرارت نگهداری، pH و غلظت اسانس کاکوتی طراحی شده است. در این تحقیق، اثرات مقادیر مختلف pH (3/5، 5، 6/5)، میزان تلقیح اولیه قارچ (6)10 اسپور در میلی لیتر)، درجه حرارت (37، 4، 20/5) و غلظت اسانس (ppm1000, 600, 100) بر میزان رشد کلنی قارچ فوق الذکر مورد بررسی قرار گرفته است. روش پاسخ سطحی (Response Surface Method;RSM) به منظور بهینه سازی شرایط رشد قارچ پنی سیلیوم کریزوژنوم تحت تأثیر دما، pH و غلظت اسانس کاکوتی استفاده شد. قطر کلنی ها از چهار طرف طی 25 روز اندازه گیری شد و از طریق نرم افزار MiniTab از مدل مکعبی (باکس بنکن) استفاده شد. داده ها بوسیله نرم افزار Design Expert در سطح معنی داری (P≤0/05) مورد آنالیز قرار گرفت. نمودارهای سه بعدی نیز توسط نرم افزار MiniTab رسم شد. طی نتایج بدست آمده بهترین شرایط رشد دمای 20/5 درجه سانتیگراد، pH-5-6/5 و غلظت اسانس 100ppm بوده است. غلظت های بالای اسانس اثر بازدارندگی بیشتری بر رشد قارچ داشتند. در دمای 37 درجه سانتیگراد رشدی دیده نشد.

مدل سازی ریاضی، پنی سیلیوم کریزوژنوم، کاکوتی