امیدرضا روستاپور - عضو هیئت علمی بخش فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
حسن صفی یاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد بخش مکانیک ماشین های کشاورزی دانشگاه شیراز
مریم شاه امیران - عضو هیئت علمی بخش فنی و مهندسی کشاورزی- مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

خشک کن خورشیدی شامل یک واحد جذب انرژی خورشیدی، فن برای ایجاد جریان هوای گرم در خشک کن، محفظه استقرار سینی های محصول، دیفیوزر (کانال ارتباطی بین واحد جذب و محفظه)، مکانیزم دریافت مستقیم تابش خورشید برای محصولات مقاوم به گرما و مکانیزم کنترل دما در نقاط مختلف خشک کن است. از محدودیت های خشک کن خورشیدی وابسته بودن آن به عرض جغرافیایی منطقه و زاویه تابش خورشید است. لذا در این تحقیق به منظور فراهم آوری شرایط مناسب برای اربرد خشک کن در مناطق مختلف و فصول مختلف سال نسبت به طراحی و ساخت مکانیزم خاص برای تغییر زاویه واحد جذب انرژی خورشیدی اقدام شود. محصول انتخابی میوه سیب لاب بوده و ارزیابی خشک کن در 3 سطح ضخامت (3، 6 و 9 میلیمتر)، 3 سطح دبی هوا (0/018، 0/036 و 0/054 متر مکعب بر ثانیه) و زاویه تابش 45 درجه در فصل تابستان انجام شد. در زمان های مختلف در طی زمان خشک شدن از ورقه ها عکس گرفته شد و میزان رطوبت در همان زمان برای نمونه ها مشخص شد. خصوصیات مورفولوژیکی استخراج شده از عکس های تهیه شده از میوه در رطوبت های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل رگرسیونی برای بررسی وجود روابط بین خصوصیات فوق و میزان رطوبت میوه و زمان، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده در این تحقیق نشان داد که در هر یک از سطوح ضخامت و دبی هوا از میان خصوصیات قابل استخراج از تصاویر، برخی ویژگی ها ارتباط محکمی با تغییرات رطوبت میوه دارند. در ضخامت 3 میلیمتر و دبی هوای 0/018 متر مکعب بر ثانیه، مساحت و قطر بزرگ در سینی های بالا و پائین از سری خصوصیات شکلی، و a از سری خصوصیات رنگی از آن جمله اند. بر اساس این ویژگی ها می توان تنها با نظارت ظاهر محصول محتوای رطوبت محصول را تعیین نمود. محتوای رطوبت محصول حین فرآیند خشک شدن را میت وان با برخی از خصوصیات فیزیکی ظاهری (مرفولوژیکی) توسط معادلات ساده یا چند متغیره نشان داد.

ماشین بینایی، خشک کن خورشیدی، رطوبت میوه، خصوصیات شکلی، خصوصیات رنگی