سروش دانایی - دانشجوی دکتری مهندسی شیمی- پژوهشکده بیوتکنولوژی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
عباس فرازمند - عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران

آلودگی‌های نفتی که در نتیجه انتقال، توزیع، انبار و پالایش ترکیبات نفتی به وجود می‌آیند باعث کاهش زمین‌های در دسترس برای کشاورزی می‌شود. نیاز به پاکسازی خاک منجر به توسعه روش‌های مختلف حذف آلاینده‌ها شده است. در میان انواع روش‌های در دسترس برای پاکسازی خاک‌های آلوده، زیست‌پالایی فرآیندی است که علاوه بر هزینه کم و بهره‌وری مناسب، دوستدار محیطزیست نیز می‌باشد. این فرآیند با استفاده از میکروارگانیسم‌ها عمل تبدیل یا تجزیه آلاینده‌ها را صورت می‌دهد. بهینه سازی این فرآیند در جهت تسریع رشد میکروارگانیسم‌ها مستلزم شناخت فاکتورهای محدودکننده است. این فاکتورها در سه دسته عوامل محیطی، خواص ساختاری آلاینده‌ها و میکروارگانیسم‌ها طبقه بندی می‌شوند. بافت خاک، محتوی رطوبت، غلظت ترکیبات مغذی و pH از جمله عوامل محیطی هستند. خواص آلاینده‌ها شامل فراریت، ساختار شیمیایی و غلظت و سمیت می‌گردد. همچنین، بررسی میکروارگانیسم‌های خاک از طریق بررسی تنوع میکروبی و جمعیت آنها انجام می‌گیرد. در این تحقیق به بررسی فاکتورهای محدودکننده زیست‌پالایی و راهکارهای تنظیم آنها پرداخته شده است. از جمله این راهکارها، اصلاح بافت خاک، تقویت جمعیت میکروبی و تأمین مواد مغذی رشد میکروارگانیسم‌ها می‌باشد. نتایج این بررسی مشخص نمود آلاینده ای که به سختی تجزیه می‌گردد به عنوان عامل محدودکننده نرخ واکنش در بهینه‌سازی زیست پالایی خاک آلوده باید مد نظر قرار گیرد

زیست پالایی، آلودگی خاک، فاکتورهای محدودکننده، بهینه سازی