ریحانه اکبری اره کمر - کارشناس مهندسی بهداشت محیط
نسرین رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، عضو مرکز تحقیقات علوم بهداشتی و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشکده بهد
حسین علیدادی - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط و عضو مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد دانشکده بهداشت

امروزه مدیریت مواد زائد جامد یک از مهم ترین بحران های زیست محیطی به شمار می رود که به دلیل رشد سریع جمعیت و شهرنشینی بروز کرده است. تولید ورمی کمپوست روشی آسان برای کاهش ضایعات آلی می باشد. ورمی کمپوست محصول تجزیه زیستی مواد آلی از طریق عمل متقابل بین کرم های خاکی و موجودات زنده بسیار ریز و در واقع یک کود گیاهی با تخلخل و نفوذ پذیری و قابلیت دارا بودن هوای کافی و بالا، ظرفیت مناسب نگهداری آب و فعالیت میکروبی است. هدف از این مطالعه پتانسیل استفاده از ضایعات بستر قارچ صدفی به صورت مخلوط با کود گاوی به عنوان بستر ورمی کمپوست می باشد. روش کار: در این مطالعه تولید ورمی کمپوست با استفاده از تهیه 5 تیمار با درصدهای مختلف کود گاوی(90% ، 87% ، 83%، 80% و 75%) و ضایعات بستر قارچ صدفی و با تعداد یکسان کرم Eisenia foetida و یک محیط شاهد بررسی گردید. پارامترهای pH، EC و درصد جوانه زنی ترتیزک به عنوان شاخص های تعیین رسیدگی کود حاصله مورد استفاده قرار گرفتند.نتایج: pH و EC در کود حاصله همه تیمارها با استفاده از آب مقطر در نسبت 1:10 (وزنی) اندازه گیری شد. طبق نتایج بدست آمده PH در همه نمونه ها برابر 8 و بیشترین وکمترین EC به ترتیب در کود بستر شاهد(1.206ms/cm) وکود بستر با 83% کود گاوی(0.714ms/cm) مشاهده گردید . بیشترین درصد جوانه زنی ترتیزک در بستر شاهد(75%) و کمترین دربستر با 83% کود گاوی(15%) مشاهده گردید.بحث و نتیجه گیری: در بستر شاهد فقط از کود گاوی استفاده شد و کود حاصله بالاترین EC و درصد جوانه زنی را بخود اختصاص داد، از آنجا که میزان کرم های شمارش شده در بستر شاهد از تمام تیمارها کمتر بوده میتوان احتمال داد که به علت مرگ و میر کرم ها در داخل بستر شاهد و سپس تجزیه شدن آنها بستر از لحاظ مواد مغذی در سطح خوبی بوده است و این سبب شده که در آزمون درصد جوانه زنی با 75% درصد بیشترین درصد را کسب کند. اما در کودهای نمونه،کود بستری که بالاترین درصد ضایعات قارچی(25%) را داشت بالاترین درصد جوانه زنی ترتیزک مشاهده گردید. که این نشان دهنده مطلوب بودن محیط بستر برای کرم ها و در نتیجه تولید کود می باشد

ورمی کمپوست، Eisenia foetida ، قارچ صدفی، شاخص های رسیدن ورمی کمپوست