حسین علیدادی - دانشیار و عضو مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد-ایران
علی اصغر نجف پور - دانشیار و عضو مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد-ایران
محمد پذیرا - مدیر آرامستان بهشت رضای مشهد- ایران
سلمان جعفرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط و عضو کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد - ایران

سابقه و هدف: تجزیه بدن انسان تقریبا 4 دقیقه پس از مرگ شروع می‌شود. وجود آنزیم‌ها دربدن موجب شروع شدن فرایند تجزیه می‌شود(مرحله پیرولیز)، این مرحله منجر به افزایش نفوذپذیری غشا و اشباع شدن بافت‌ها از خون- آب و درنهایت مایع شدن بافت های نرم می شود(مرحله هیدرولیز)، این فرایندها اجازه گسترش سریع فلورای روده را می‌دهد.که منجر به تسریع فرایند تجزیه می شود. فرایند تجزیه یا فساد در واقع شامل فازهای گازی، فاز colliquative و اسکلتی شدن است که موجب آزاد شدن گاز و مایع و جامد از جسد به طرف محیط خارج می‌شود. تاثیر گورستان به عنوان یک منبع آلاینده آب‌های زیرزمینی تا به حال نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای اسلامی که شرایط دفن با کشورهای اروپایی متفاوت است، خیلی کم مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش درصدد ارتباط سنجی بین آرامستان بهشت رضای مشهد و شاخص‌های میکروبی و شیمیایی و فیزیکوشیمیایی آب‌های زیرزمینی مرتبط با این آرامستان می‌باشد.مواد و روشها: این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آرامستان بهشت رضا(ع) مشهد بر روی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب شامل EC، pH water، TOTAL DISSOLVED SOLIDS، Phosphate، Nitrate & nitrite، COD،FLUORIDE، BICARBONATE، Potassium، Sodium، pb، SO4و Chlorideو پارامترهای بیولوژیکی شامل اشرشیاکلی، استرپتوکوک‌های مدفوعی و شمارش بشقابی باکتری‌ها را انجام گرفته است. منابع آبی مورد بررسی در این مطالعه عبارت از 3 حلقه چاه موجود در محدوده آرامستان، یک حلقه چاه در بالادست جریان آبی منطقه آرامستان و 5 حلقه چاه شاهد می باشد، که در سه دوره متفاوت زمانی اول اسفند 91، و دومورد نمونه برداری در ماه‌های فروردین و خرداد 92 نمونه برداری شده اند.نتایج: نتایج آنالیزهای آماری نشان می‌دهد بین گروه چاه‌های آرامستان و چاههای شاهد وچاه بالادست در مورد پارامترهای سرب، کلراید، سدیم، هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول در هرسه دوره و pH نمونه‌گیری شده در دور سوم و فلوراید دور دوم تفاوت آماری معنی‌داری وجود دارد(p value<0.05). درحالی که فسفات، COD، نیتریت، قلیائیت در هر سه دوره نمونه‌برداری و فلوراید دور سوم، pH دور اول و دوم، اشرشیاکلی، هترتروفیک پلیت کانت و استرپتوکوک‌های مدفوعی از نظر آنالیزهای آماری تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (pvalue<0.05). نتیجه گیری: نتایج آنالیزها نشان می‌دهد چاه‌هایی که در محدوده آرامستان قرار دارند از نظر برخی پارامترها تفاوت معنی‌داری با چاه‌های شاهد دارند. و نیاز به توجه به آرامستان‌ها به علت پتانسیل آلایندگی این نوع مکان‌ها احساس می‌شود.

آرامستان، آب زیرزمینی، کفیت فیزیکوشیمیایی و میکروبی آب