سیما کریم زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران
ناهید نویدجوی - عضو هیت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
فرشاد بهرامی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران
جعفر قاسمی - کارشناس بهداشت محیط، معاونت بهداشتی استان آذربایجان غربی

یخ در تابستان جهت خنک سازی نوشیدنی ها، بسته بندی ونگهداری مواد غذایی تازه به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. آلودگی باکتریایی یخ می تواند ناشی از استفاده از آب کلرزنی نشده، فرایند تولید، مرحله توزیع ونحوه نگهداری نا مناسب ایجاد شود. در این مطالعه وضعیت بهداشتی کارخانجات ارومیه و آلودگی باکتریایی یخ ها در تمام مراحل مورد بررسی قرار گرفته است.مواد و روشها: در این مطالعه ی مقطعی – توصیفی در مجموع 36 نمونه از چهار کار خانه یخ سازی شهرستان ارومیه از سه نقطه ی آب ورودی، فرایند تولید و یخ خروجی به صورت تصادفی در طی سه ماه تابستان برداشت گردید. نمونه ها از نظر باکتری های کلی فرم کل و کلی فرم گرمای پای مورد بررسی قرار گرفت و وضعیت بهداشتی کارخانجات ونحوه کلر زنی منابع آب از طریق چک لیست ارزیابی گردید.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که 50 درصد نمونه های آب خام ورودی به کارخانجات یخ سازی حاوی کلیفرم کل بیش از حد استاندارد و 67/16 درصد از آنها آلوده به کلیفرم مدفوعی بودند. این آلودگی به کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی نیز در فرایند تولید یخ به ترتیب 50 و 67/16 و در یخ خروجی 33/58 و 33/8 درصد می باشد. بررسی وضعیت بهداشتی کارخانجات نشان دادکه 75درصد کارخانجات از نظر وضعیت ساختمانی، 75 درصد از نظر بهداشت فردی، 2/56 درصد از لحاظ ابزار کار و 25 درصد از لحاظ کلرزنی در شرایط مطلوب قرار داشته اما نحوه ی نگهداری و انبار تمامی کارخانجات از نظر بهداشتی نا مطلوب بودند.نتیجه گیری: بررسی نتایج حاصله نشان داد که عدم کلر زنی آب ورودی به کار خانجات یخ سازی عامل اصلی آلودگی باکتریایی یخ های تولیدی بوده است. در تعدادی از کارخانجات که تزریق کلر مناسب داشتند، عدم رعایت اصول بهداشتی توسط کارکنان در فرایند تولید و نگهداری و یا شرایط غیر بهداشتی قالب های یخ سازی باعث آلودگی ثانویه یخ ها شده است. بنابراین کلر زنی مداوم و اصولی درآب ورودی کلیه کارخانجات تولید یخ توصیه شده و رعایت اصول بهداشتی در فرایند تولید، نگهداری و توزیع قالب های یخ یکی ار راهکارهای موثر جهت کاهش آلودگی یخ شناخته شد.

آلودگی کلی فرم، کلیفرم گرما پای ، کا رخانجات یخ، شهرستان ارومیه