محمد زارع ارنانی - استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
حسین دهقان دهنوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد
محمد حسین مختاری - دکتری سنجش از دور، پژوهشگر پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه یزد
محمد رضا اختصاصی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، گروه آبخیزداری، دانشگاه یزد

پدیده گرد و غبار به­عنوان یکی از فرآیندهای بیابان­زایی از مشکلات جدی مناطق خشک و نیمه خشک است. برای تشخیص طوفان­های گرد و غبار تصاویری با پوشش وسیع و تکرار زیاد نیاز است. سنجنده MODIS از ماهواره Terra از این نظر می­تواند برای بررسی طوفان­های گرد و غبار مورد استفاده قرار گیرد. منطقه مورد مطالعه قسمتی از کشور ایران و افغانستان را شامل می­شود. بعد از تصحیح هندسی تصاویر، محاسبه دمای درخشندگی باندهای 31 و 32، شاخص اختلاف دمای درخشندگی بین این دو باند (BTD) محاسبه شد. شدت نسبی طوفان در منطقه طوفان مورد بررسی قرار گرفت. هر چه مقدار این شاخص مقدار منفی­تری داشته باشد، شدت نسبی طوفان بیش­تر است. از ارتباط بین شاخص اختلاف دمای درخشندگی و دمای درخشندگی باند 31 در نمونه­های ابر، طوفان و منطقه بدون ابر و طوفان می­توان برای تفکیک این پدیده­ها استفاده کرد. استفاده از شاخص­های دیگر به همراه شاخص اختلاف دمای درخشندگی برای تفکیک بهتر پدیده­ها پیشنهاد می­شود. هم چنین شاخص IVDI نیز برای تفکیک محدوده طوفان استفاده شد، نتایج تفکیک بهتر طوفان با استفاده از این شاخص را نشان داد.

طوفان گرد و غبار؛ سنجش از دور؛ شاخص اختلاف دمای درخشندگی؛ ایران