جلال قربانی بافقی - کارشناس ارشد مدیریت اجرایی
حسن تبرئی - کارشناس ارشد مدیریت دولتی
امین فردوسی مکان - دانشجوی دکتری رشته آمار دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی واثقی - کارشناس ارشد مدیریت اجرایی

با عنایت به سیاست ها و استراتژی های مرتبط با طرح استانداردسازی و ساماندهی مشاغل شهری که برخواسته ازسند چشم انداز شهر مقدس مشهد در افق 1404 ، قانون برنامه پنجم توسعه، بند 20 ماده 55 قانون شهرداری ها وبند (ز) ماده 37 قانون نظام صنفی می باشد؛ مدیریت شهری مشهد مقدس تصمیم گرفته است که ضمن پایش و ساماندهی صنوف، از فعالیت مشاغلی که ایجاد مزاحمت، ب ینظمی و آلایندگی می نمایند (از قبیل سدمعبر، برهم زدنمبلمان و منظر شهری، آلودگی صوتی، تولید دود، فاضلاب، مواد زاید جامد و مایع و...) جلوگیری کند؛ مگر آن که ضمن حفظ قوانین و استانداردهای زیست محیطی و شهری، آلودگی و مزاحم تهای تولید شده را رفعنمایند. در این مطالعه که هدف اصلی آن سنجش میزان تطابق فعالیت صنوف شهر مشهد با شاخص ها و موازین نظامنامه استانداردسازی بوده، پنج صنف منتخب خدمات موتوری و خودرویی که دارای مزاحمت و آلایندگی هستند، مورد پایش و ارزیابی قرار گرفته اند. یافته های این مطالعه پیمایشی نشان داد که از 4275 واحد صنفیارزیابی شده، حدود سه چهارم فعال بوده که از این تعداد 65 درصد دارای پروانه کسب معتبر و 35 درصد فاقد پروانه کسب هستند! حدود 65 درصد از واحدهای صنفی ارزیابی شده مستأجر بوده اند و 57 درصد از آنها کمتر از پنج سال سابقه تأسیس یا ایجاد در مکان فعلی را داشته اند. همچنین یافته های این مطالعه حاکی از آن است که فقط یک درصد از کل واحدهای صنفی مراجعه شده و ارزیابی گردیده، دارای حداقل ضوابط وشرایط مندرج در نظامنامه فعالیت صنوف (ضوابط و شرایط عمومی و اختصاصی نظامنامه استانداردسازی مصوب کمیسیون نظارت بر سازمان های صنفی خراسان رضوی) هستند. بنابراین از مجموع یافت ههای این طرحمطالعاتی چنین برمی آید که وضعیت مناسبی در ساماندهی و استانداردسازی واحدهای صنفی مورد مطالعه وجود ندارد که جای تأمل و توجه ویژه دارد. همچنین عدم آمار و اطلاعات دقیق از وضعیت صنوف و نسبتبالای صنوف فاقد پروانه کسب معتبر و نیز نسبت بالای برخی از شاخص ها و مؤلفه های نامطلوب صنوف؛ از دیگر عواملی بوده که وضعیت نامطلوب اشتغال اصناف در مشهد را نشان می دهد. بنابراین باتوجه به شرایط خاص شهر مقدس مشهد؛ باید دستگاه ها و سازمان های ذیربط ب هصورت جدی تر و با برنامه ریزی مدون وهماهنگ به این مشکل بپردازند تا این موضوع به تهدید یا بحرانی برای این کلان شهر مذهبی و پایتخت معنوی کشور تبدیل نگردد.

واحد صنفی، آلایندگی، ساماندهی مشاغل شهری، نظامنامه استانداردسازی صنوف، کمیسیون نظارت