سیدمصطفی کازرونی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه شیراز

پس از فروپاشی شوروی و سلطه ایالات متحده، مخاصمات داخلی که پیش از آنها، تنها به علت وامداری ایدولوژیک از یکی از دو ابر قدرت صورت می پذیرفت، تحولی به سوی از بین بردن فقر، ظلم، استقرار دموکراسی، داشت. این روند همراه با اعتلای تدریجی حقوق بشر در سطح جامعه بین المللی و تبدیل حقوق بشر به عنوان مرکز ثقل نوین حقوق بین الملل بود. در مقابل، وجود حاکمان خودکامه در دولتهای درگیر، قواعد متمایز حمایت از قربانیان در مخاصمات داخلی و بین المللی و بی تفاوتی جامعه بین المللی، موجب وقوع و تکرار جنایاتی چون نسل کشی گردید. قاعده مسئولیت حمایت تنها در صورت وقوع چهار جنایت که عبارت از جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی، نسل کشی و پاک سازی نژادی بوده و آن هم در مقیاس وسیع، هم برای حمایت از غیرنظامیان و نظامیان، در سه مرحله پیش گیری از وقوع جنایات مذکور به عنوان وظیفه دولت حاکم، کمک و یاری جامعه بین المللی به منظور استقرار صلح و امنیت در آن دولت و در نهایت، مداخله جامعه بین المللی در قالب اعمال تحریمهای بین المللی یا مداخلات نظامی، هم در صورت وجود مخاصمات اعم از داخلی و بین المللی و هم در شرایط صلح، قابل اعمال می باشد. به کارگیری این قاعده در قالب تحریمهای بین المللی تابع شرایطی از جمله احراز وقوع جنایات چهارگانه توسط شورای امنیت و نهادهای بین المللی حقوق بشری، طی مراحل گفته شده پیش گیری، کمک و یاری و در نهایت اعمال تحریمهای بین المللی، همکاری شورای امنیت با سازمانهای منطقه ای، عدم اعمال تحریمهای بین المللی یک جانبه فراتر از تحریمهای شورای امنیت، این که، این قاعده تا چه میزان در اعمال تحریمهای بین المللی موفقیت آمیز خواهد بود، امری است که بیش از همه، به رویه های بعدی سازمان ملل و به ویژه شورای امنیت، بستگی دارد.

مسئولیت حمایت، تحریمهای بین المللی، شورای امنیت