سمیه نظری - مدرس مرکز آموزش عالی فرهنگیان رسول اکرم
غلامعلی افروز - استاد دانشگاه تهران
رضا خجسته مهر - عضو هیت علمی دانشگاه شهید چمران
مسعود لواسانی - عضو هیت علمی دانشگاه تهران

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ویژگی های روانی، اجتماعی والدین خویشاوند و غیر خویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری وروستایی اهواز اجرا شد. به منظور دستیابی به هدف مذکور 94 نفر از والدین دارای بیش از یک فرزند استثنایی(کم توان ذهنی، نابینا، ناشنوا و معلولجسمی- حرکتی) در دو گروه والدین خویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی( 58 نفر) و گروه والدین غیرخویشاوند با بیش از یک فرزنداستثنایی( 36 نفر) به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند و بهوسیله پرسشنامه ویژگیهای زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی والدین با بیش از یک فرزند استثنایی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون مجذور خی دو و آزمون دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، سطح روانی، اجتماعی والدین با بیش از یک فرزند استثنایی در هر دو گروه در سطحمطلوبی قرار ندارد و از بین سایر ویژگیهای روانی و اجتماعی بین نوع تمایل به فرزندآوری در دوگروه تفاوت معنا دار وجود دارد. ویژگیهای روانی و وضعیت اجتماعی والدین همگام با مسائل ژنتیکی در فرزندآوری استثنایی مجدد نقش موثر دارند و به عنوان شرایط پیشآیند و پسآیند فرزندآوری استثنایی در ارائه خدمات حمایتی به این گروه باید مد نظر قرار گیرند

والدین با بیش از یک فرزند استثنایی، ویژگیهای روانی، ویژگیهای اجتماعی، ازدواج خویشاوندی