زهرا پاک نهاد - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه خوارزمی
لیلا کیانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه خوارزمی

از جمله پدیده های ژئوتوریسمی که قابلیت های فراوان و چند جانبه ای در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد گنبد نمکی است. گنبد نمکی به طور کلی به برجستگی هایی که توسط نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد می گردد، گفته می شود. این گنبدها به عنوان مخازن نفت و گاز طبیعی، منابع سولفور، منبع نمک، سایت ذخیره ای زیرزمینی نفت و گاز طبیعی، و سایت های دفن زباله برای پسماندهای خطرناک، قلمداد می شوند. علاوه بر فواید مهم معدنی و صنعتی، گنبدهای نمکی به دلیل دارابودن، مناظر و چشم اندازهای منحصر به فردی که حرکت نمک در بخش هایی از آنها ایجاد کرده است، زیبایی های شگرف و پنهان غارهای نمکی و سایر پدیده های بکر زمین شناختی از جمله پدیده های استثنایی و کم نظیر زمین شناسی و ژئومورفولوژی به شمار می روند که دارای توان بالایی در جذب گردشگر بوده و می تواند شمار زیادی گردشگر را برای لذت بردن از این پدیده زیبای خدادادی به مناطق جاذبه مند بکشاند. کشور ایران دارای گنبدهای نمکی فراوانی است که قابلیت های چند جانبه ای در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. تحقیق حاضر علاوه بر تبیین چگونگی تشکیل و به وجود آمدن گنبدهای نمکی، به معرفی مهمترین گنبدهای نمکی ایران و پتانسیلهای زمین گردشگری آنها پرداخته و اهمیت این پدیده ها را در گردشگری مورد بحث قرار داده است. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی – تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات عمدتا به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. در پایان یافته های تحقیق نشان می دهد که با عنایت به قابلیت های بی نظیر زمین شناختی گنبدهای نمکی و توسعه گردشگری بر مبنای آنها و همچنین با درنظر گرفتن حفظ مسائل زیست محیطی می توان سرمایه های عظیم اقتصادی، فرهنگی و علمی را به این مناطق سرازیر کرده، و زمینه توسعه اقتصادی- اجتماعی آنها را فراهم آورد.

گنبد نمکی، دیاپیریسم، ژئوتوریسم، زمین گردشگری، ایران