سپیده آشفته پور لیلاکوهی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
ناهید عسکرپور خوشدل لنگرودی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

اماکن متبرکه و مقدس در نزد مسلمانان ایران و جهان همواره از قرب و احترام خاصی برخوردار بوده و در ایام مختلف سال و به طور خاص در ایام مذهبی همواره مورد بازدید آنان قرار گرفته است. اما در این میان اماکن یادشده فوق، چیزی فراتر از یک مکان مذهبی به شمار می روند که فقط برای زیارت و رفع حاجات از آنان استفاده گردد. لذا می توان از آنها به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری در سکونتگاههای شهری و روستایی نام برد تا بتوانند در کنار سایر جاذبه های موجود در منطقه، در جهت رونق و توسعه گردشگری و همچنین رونق اقتصادی و معیشت ساکنان آن دیار، موثر واقع شوند. شهرستان املش به عنوان محدوده مورد مطالعه در پژوهش حاضر انتخاب گردیده، یکی از شهرستانهای پرجاذبه استان گیلان است که در طی سالهای اخیر، مقصد گردشگری بسیاری از گردشگران را به خود اختصاص داده است. از آنجایی که گردشگری در این شهرستان عمدتا بر پایه طبیعت گردی (اکوتوریسم) استوار است، لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن بود تا بتوان سایر جاذبه های موجود در آن را شناسایی نمود. تا از این طریق هم وضعیت گردشگری از حالت تک بعدی خارج شود و هم اینکه بواسطه تنوع بخشیدن به جاذبه ها در طول مدت سفر و ایجاد تعادل بین آنها، به ماندگاری بیشتر گردشگران در املش و تاثیرگذاری آنها در وضعیت اقتصادی این منطقه، گام های موثری برداشته شود. از این رو بررسی نقش اماکن مذهبی در توسعه و رونق گردشگری شهرستان املش از اهداف اصلی این پژوهش می باشد که در آن به منظور دستیابی به اهداف مورد انتظار، با استفاده از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از مطالعات اسنادی – میدانی به تکمیل 380 پرسشنامه در میان ساکنان بومی و محلی، گردشگران و کارشناسان و مسئولان شهری پرداخته شد. لذا برای تحلیل داده های میدانی جمع آوری شده و ارزیابی نظرات، از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بسیاری از گردشگرانی که به شهرستان املش مراجعه می کنند، جزو گردشگران مذهبی نبوده و اغلب آنان طبیعت گرد هستند. از طرفی تعداد قابل توجهی امامزاده و بقاع متبرکه در شهرستان املش وجود دارد که می تواند علاوه بر توسعه فرهنگ دینی و معنوی این مناطق، در معرفی قابلیتها و رونق گردشگری آن نقش پررنگی داشته باشد، اما این ظرفیت مهم تا کنون مورد توجه واقع نشده است. حتی به دلیل نداشتن شناسنامه ای مشخص و عدم تبلیغات مناسب برای آنان، بسیاری از آنها کاملا ناشناخته مانده و حتی برخی از آنها به دلیل دسترسی های نامناسب به فراموشی سپرده شده اند. از این رو پیشنهاد می گردد با افزایش و گسترش امکانات و خدمات زیربنایی و روبنایی، اطلاع رسانی در زمینه انواع جاذبه های گردشگری املش و همچنین توجه به ایین های بومی و محلی و برنامه ریزی برای آنها، زمینه های رشد گردشگری و رونق بیشتر فعالیتهای اقتصادی را برای آن فراهم نمود.

اماکن مذهبی، امامزاده ها، توسعه، گردشگری، املش