جابر قربانعلی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری ٬ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدرضا طاطیان - استادیار ٬ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا تمر تاش - استادیار ٬ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مرتع اکوسیستمی پویا است و در پی ایجاد آشفتگی های محیطی دچار تغییر و تحول میگردد. از این رو بهره برداری پایدار از مرتع تنها زمانی امکان پذیر میباشد که این تغییر و تحولات شناخته شود، به عبارتی دیگر اطلاع از این تغییرات جهت حفظ سلامت مرتع ضروری بوده، همچنین برای اعمال مدیریت صحیح و اصولی بر این اکوسیستم طبیعی میبایستی منابع موجود در آن دقیقا ارزیابی شوند تا بتوان از ارقام و اطلاعات بدست آمده در برنامه ریزی های میان مدت و بلند مدت استفاده کرد. مطالعات نشان میدهد که تعیین فرایندهای اولیه اکولوژیک به دلیل پیچیدگی فرایندها و روابط داخلی بسیار سخت وپر هزینه است. به همین دلیل از میان فرایندهای اکولوژیک، سه ویژگی پایداری خاک و رویشگاه، عملکرد هیدرولوژیک و سلامت موجودات زنده انتخاب شدند . فعالیت های مدیریتی صورت گرفته توسط انسان در مراتع بایستی با حفظ ثبات و پایداری مرتع انجام گیرد تا امکان بهره برداری دراز مدت از مرتع وجود داشته باشد. شخم اراضی در مراتع بخصوص در مناطق نیمه خشک و نیز چرای شدید جزء مهمترین عوامل تخریب مرتع در کشور میباشد و تغییرات زیادی در ساختار و عملکرد مرتع میگذارد . مطالعه اثر فرایند چرا بر روی سلامت مرتع نشان میدهدکه در مناطقی که چرای سبک انجام شده است ویژگی های خاک میانگین بهتری داشته است و در مناطقی که فرآیند مدیریتی مناسب نبوده و شخم اراضی مرتعی و چرای بی رویه صورت گرفته سلامت مرتع دارای شرایط نامناسب بوده است.

سلامت مرتع، فرآیند چرا، جامعه گیاهی ، اکوسیستم و اکولوژیک