سپیده سادات حسینی رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه شهرسازی، تهران، ایران
مجتبی رفیعیان - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس ، دانشکده هنر و معماری ،تهران، ایران

امروزه با توجه رشد روزافزون و فزاینده جمعیت شهری در سالهای اخیر از جمله دلایل تبدیل مناطق شهری به مکان های آسیب پذیر در برابر سیل ، نیروهای وارده بر رشد بدون برنامه ی شهرها در جهت بارگذاری فعالیت و اسکان جمعیت، استفاده از زمین بدون برنامه ریزی صحیح کاربری زمین و استفاده نادرست انسان در بکارگیری منابع طبیعی و دست کاری در حریم مسیل ها و رودخانه ها و تراکم زیاد ساختمانها و کمبود فضاهای باز در شهر ، ضعف برنامه ریزی، طراحی نامناسب ساختمان ها، بی دقتی در اجرای اصولی پروژه های عمرانی و اسکان در اراضی در معرض خطر می باشد. لزوم توجه به سانحه سیل در شهرها و بروز سیل های مختلف در ایران و سایر نقاط جهان نشان می دهد، انجام اقدامات سازه ای بر روی رودخانه ها و و اقدامات مشابه به تنهایی نمی تواند از بحران ناشی از وقوع سیل پیشگیری کند. بنابراین در راستای اهداف پژوهش ضرورت دارد ، فعالیت های کاهش خطرپذیری سیل هماهنگ با سایر اقدامات در زمینه مدیریت بحران ناشی ازسیل در شهرهای ایران و به عنوان بخش اصلی برنامه ریزی شهری و مدیریت توسعه شهر و نه به عنوان برنامه ای جداگانه در نظر گرفته شود.تحقیق حاضر در نظر دارد به نقش و قابلیت های برنامه ریزی کاربری زمین در کاهش آسیب پذیری شهر در برابر سیلاب در راستای افزایش پایداری شهر بپردازد . نتایج این تحقیق نشان می دهد نقش برنامه ریزی کاربری زمین، برای کاهش خطرپذیری بلایا بسیار مهم بوده و از جمله عناصر کلیدی در کاهش خطر پذیری بلایا شناخته می شود و در متون علمی و بین المللی کم توجهی به برنامه ریزی کاربری زمین در کاهش بلایا از جمله دلایل اصلی ناکارآمدی برنامه ریزی ها به خصوص در زمینه مدریت بحران ناشی از سیل معرفی شده است.

برنامه ریزی کاربری زمین شهری - بلایای طبیعی - خطر پذیری- سیل