اکبر کاظمی نجف آبادی - کارشناس ارشد شرکت مهندسی مهاب قدس، سد و نیروگاه رودبار لرستان

سد گتوند علیا در استان خوزستان، 03 کیلومتری شمال غربی شهرستان شوشتر و 11 کیلومتری شهرستان گتوندواقع گردیده و آخرین سد مخزنی است که بر روی رودخانه کارون احداث می گردد. این سد با ارتفاع حدودی 183 متربلندترین سد خاکی کشور از نوع سنگریزه ای و هسته رسی می باشد. سدتنظیمی گتوند در ١١ کیلومتری پائین دست سد گتوند و در بالادست شهر گتوند و به فاصله ٤ کیلومتری از آن احداث شده است. هدف اولیه از احداث بند تنظیمی،انحراف آب و تامین نیازهای آبی کشاورزی اراضی دشت عقیلی و گتوند بوده است. باتوجه به حجم کم مخزن امکان کنترل سیلاب را نداشته و در زمان وقوع سیلاب با قطع بهره برداری، کل جریان سیلاب را به پائین دست هدایت میکند.با در نظر گرفتن فعالیت سد گتوند علیا در موقعیت اوج مصرف لازم است جهت تنظیم آب پایین دست در مواقعی کهنیروگاه فعال نیست آب به پایین دست انتقال یابد که این خود سبب کاهش حجم آب مخزن می گردد. همچنین با توجه به حجم کم سد تنظیمی امکان ذخیره سازی آب و مدیریت جریان آب وجود ندارد. هدف از این مقاله، تدقیق حجم لازممخزن )برای تامین دبی مورد نیاز کانالهای آبگیر طرفین و نیز تامین نیازهای زیست محیطی و نیازهای بهره برداری از رودخانه کارون در پائین دست سد( و ارایه راهکارهای فنی و اقتصادی جهت دستیابی به حجم مورد نظر می باشد. پیشبینی راهکاری با حداقل تغییرات ضمن کاهش قابل ملاحظه هزینه ها، از ایجاد وقفه در بهره برداری از سد تنظیمی و بویژه از وقفه در بهره برداری از کانالهای آبیاری پیشگیری خواهد نمود

سد گتوند علیا، بند تنظیمی، مدیریت مخزن، راهکار فنی