زهرا پوررضایی نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک، گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه شهید باهنر کرمان
کاظم جعفری نعیمی - استادیار گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه شهید باهنر کرمان
محسن شمسی - دانشیار گروه مهندسی بیوسیستم ، دانشگاه شهید باهنر کرمان
ابوالفضل گلشن تفتی - استادیار ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

خرما یکی از محصولات مهم کشاورزی در دنیا و بخصوص ایران است و در حال حاضر سهم آن در تولید کشاورزی ایران حدود 1088040 تن می باشد. ضایعات خرما به علت عدم توجه به فرآورده های جانبی و نحوه سنتی فرآوری آن در کشور ما بالاست بنابراین انجام پژوهش در زمینه تهیه و کاربرد این فرآورده ها (شیره و قند مایع) ضروری می باشد. در راستای انجامتحقیق دستگاهی استوانه ای شکل بر پایه سه عامل تاثیرگذار دما، فشار و مدت زمان کارکرد جهت استخراج شیره خرما طراحی و ساخته شد. سپس آزمایشاتی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی انجام شد. عامل ها شامل فاکتور دما در سه سطح ( 60،50 و 70 درجه سانتی گراد)، فشار در سه سطح ( وزنه 20،10 و 30 کیلو گرم جهت تأمین فشار) و مدت زمان کارکرد دستگاه در سه زمان ( 5،4،3 ساعت) با پنج تکرار بر روی میزان شیره تولیدی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند اثر سه فاکتور دما، وزنه و مدت زمان کارکرد بر روی میزان شیره خروجی تفاوت معنی دار وجود دارد. به طوری که با افزایش هر سه فاکتور میزان شیره خروجی نیز افزایش یافت. بیشترین میزان شیره تولیدی از کاربرد دمای 70 درجه سانتیگراد، وزنه 30 کیلوگرم با کارکرد 5 ساعت دستگاه به دست آمد. نتایج آزمایشات نشان دادند، راندمان تولیدی شیره خرما به وسیله دستگاه حدود 23 درصد بر پایه وزن خرمای استفاده شده می باشد که این میزان شیره خرمای تولیدی 3/8 برابر نسبت به روش سنتی افزایش یافته است، در حالی که از هیچ گونه مواد افزودنی استفاده نگردیده است.

ارزیابی، دما، زمان، ساخت، شیره خرما