امیرمحمد معززی مهرطهران - پژوهشگر دکتری مرمت ابنیه و بافتهای تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان
عاطفه شاکرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه هنر اصفهان
پریسا فاضلی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه هنر اصفهان

معماری و شهرسازی به عنوان تجسم عینی و کالبدی، ریشه در فرهنگ و هویت جامعه دارد؛ بطوریکه شهرهای اسلامی نمودعینی از ایدئولوژی، مبانی و جهانبینی دین اسلام میباشند. در ایران اصول، مفاهیم و الگوهای شهر اسلامی با آموزههایفرهنگ و تمدن کهن ایرانی تلفیق شده و هویت و شخصیت یگانهای برای خود رقم زده است. از جمله مفاهیم مستتر در شهرهای ایرانی- اسلامی، انسجام است که حاصل پیوستگی و ارتباط عناصر و واحدهای منفک شهرهاست. مطالعه شهرهای ایرانی- اسلامی گذشته گویای این مطلب است که اجزاء گوناگون شهر در عین کامل بودن و کثرت درونی، هنگام قرارگرفتندر مجموعه بزرگتر، کلی یگانه و هماهنگ را شکل داده و در نهایت شهر به شکل واقعیتی منسجم خودنمایی میکرده است. ظهور مدرنیسم و تکنولوژیهای جدید، نفی تمام و کمال و غفلت از اصول و ارزشهای بومی وسنت اسلامی را به همراه داشتهاست. این امر منجر به از هم گسیختگی بافت شهرها و از بین رفتن انسجام و وحدت آنها شده است. از دیگر سو استقرار نظامجمهوری اسلامی در کشور، انتظار بروز تغییرات بنیادینی در بخشهای مختلف و از جمله کالبد را ایجاد نمود و تمنای بازیابی هویت بومی و معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی میان مردم و مسئولین به تدریج به وجود آمد. علیرغم این توجه، شیوههایمداخله در بافتها مغایر با بازیابی اصول بوده و اقدامات شتابزده آنها در شکل دهی به شهری منسجم ناکام مانده است. بر این اساس پژوهش حاضر به دنبال آن است تا در راستای دستیابی به هدف اصلی که همانا بازیابی مفهوم انسجام از شهرهایایرانی- اسلامی و ارائه اصول راهنما برای شهرهای معاصر است، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی مفهوم انسجامو نمود عینی آن پرداخته، و سپس اصولی برگرفته از آموزههای شهرسازی ایرانی- اسلامی و سازگار با شرایط و فناوریهای جدید جهت مداخله و یا ایجاد شهرهای امروزی ارائه کند

انسجام، وحدت، کثرت، اصول راهنما، شهرسازی ایرانی- اسلامی