اسماعیل اسکندری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم
حسین طیاری - دکترای معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم

پس از ظهور دین اسلام معماران مسلمان سعی نموده اند اصول اعتقادی خود را در آثار هنری و معمارانه خود متجلی نموده و روح وحدانیت خداوند و عروج را در آثار خودبه صحنه ظهور برسانند. هنر اسلامی پیوندی دو سویه بین دو جهان برقرار می کند: این جهان و آنچه در آنست را به جهان دیگر پیوند می دهد، هنر دینی بوسیله سنت دارای نیرویی مرموز و پنهانی است که سراسر یک تمدن را تحت تأثیر قرار می دهد و حتی تعیین کننده هنرها و حرفه هایی می شود که بی واسطه و بلافصل هدف خاص دینی ندارند. هیچ اثر سنتی یعنی وابسته به اصول تغییر ناپذیر وجود ندارد که ظاهرش رساننده نوعی شادی خلاق روح نباشد هرجا سنت حکم براند خواه در جوامع سنتی خواه در تمدن هایی که بر بخش عمده ای از تاریخ سلطه داشته اند، هر وجهی از حیات، و نه فقط مصنوعات بشر (هنرها) با اصول روحانی سنت مرتبط خواهد بود. معماران مسلمان سعی دارند با بهره گیری از شعار بنیادین اسلام (لا اله الا الله) همه محورها و اجزای بنا را متوجه محور اصلی و توجه به نمایند غیر از ا و را به فراموشی بسپارند. معماران مسلمان با ایجاد مرکزیت در بنا و پیوند بین فضاهای بیرونی و درونی به شکل فضای دعوت کننده و با استفاده از کتیبه ها و نوشته های متضمن آیات الهی تلاش کرده اند معماری ایجاد شده را واسطه ای برای تعالی روح و سیر معنوی ال الله قرار دند. لذا این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بنا بر مستندات، معماری ایرانی با برداشت و الگوپذیری از ساختار نظام فضایی که نتیجه آن توجه به ساختاری به نام جهت گیری، مرکزیت، حرمت و محرمیت، تعادل، زیبایی و جمال ا ست. تحلیل عوامل فوق، دستاورد باورهای دینی را در م سکن سنتی تبیین می نماید.

محوریت خداوند، معماری اسلامی، معماری سنتی، نظام فضایی