محمدرضا غریب رضا - مربی پژوهشی بخش ساماندهی رودخانه ها و سواحل مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
احمد معتمد - استاد دانشکده علوم و فنون دانشگاه آزاد اسلامی واحد شمال

واحدهای سنگی ساحلی دریای عمان با روند شرقی-غربی با شیب ملایم و رو به شمال در طول حدود 165 کیلومتر از کرانه های دریای عمام گسترده شده اند. این واحدها در واقع یال جنوبی یک ناودیس بسیار باز می باشند. از لحاظ سنگ شناسی همگی رسوبی بوده و در قاعده از ماسه سنگ MPL و برروی آن تناوبی از سنگ آهک بایوکلاستی با مارن و مارون سیلتی گچ دار MPLsm با سن میوپلیوسن، پلیوسن و بعضا کواترنری تشکیل شده اند. ضخیم ترین (105متر) و کاملترین توالی این واحدها در شرق خلیج پزم واقع شده اند پیمایشهای میدانی و بررسی تصاویر هوایی و ماهواره ای به عمل آمد نشان داد که مهمترین تغییرات خطوط ساحلی سنگی دریای عمان، پسروی، عقب نشینی و بالاآمدگی تدریجی آنها است. این سواحل شاخصترین سواحل پیشرونده (Progressive Coast)- در سواحل جنوب کشور می باشند. نرخ متوسط عقب نشینی و بالا آمدگی سواحل سنگی مورد مطالعه به ترتیب 1متر و 0/02در سال برآورد شده است.مهمترین عللی پسروی این سواحل مربوط به عوامل زمین شناسی، هیدرودینامیکی، اقلیمی و در مواردی فعالیتهای انسانی می باشند که گاهی به تنهایی و یا با تعامل یکدیگر در تخریب و فرسایش واحدهای سنگی ساحلی موثر بوده اند. روند فرسایش و عقب نشینی خطوط ساحلی سنگی دریای عمان بدین ترتیب بدست آمده است که بالاآمدگی تدریجی واحدهای سنگی با عملکرد انواع سیستمهای گسلش و توسعه درزه ها و گوه های گسله توأم بوده است. از طرفی به لحاظ قرارگیری و لایه بندی آنها و بافت سست، متخلخل و نامتراکمشان (1/2گرم برسانتیمتر مکعب) فرایندهای دیاژنز نظیر انحلال، تجزیه و دگرسانی کانی های سازنده به شدت بر آنها اثر کرده و بر میزان فرسایش پذیری بطور قابل ملاحظه ای افزوده است.